PeyamaKurd - İsrail-Gazze savaşı, IŞİD varlığı ve ABD güçlerine saldırılar Suriyedeki dengeleri değiştirecek gibi duruyor. ABD Kongresi, bölgesel çatışmalar nezdinde Suriye politikasını yeniden gözden geçirebilir.
ABDnin önde gelen düşünce kuruluşlarından birisi olan Wilson Institutede, ABDnin Suriyedeki hedefleri ve son bölgesel gelişmeler kapsamında ortaya çıkan yeni gerçekliğin, ABDnin Suriye politikasını nasıl etkileyebileceğinin değerlendirildiği bir analiz yayınlandı.
ABDnin 2012 yılından bu yana bölgedeki hedeflerine ilişkin genel başlıkların ele alındığı analizde, özellikle son dönemde Gazzede olan savaş ve Suriye ile Irakta ABD üslerine olan saldırılardan kaynaklı olarak bu politikalarda değişiklik yapabileceği öne sürüldü.
Analizde ayrıca Kürtlerin liderliğindeki Demokratik Suriye Güçleri (DSG), ABDnin bölgesel ortağı olarak tanımlandı ve kongrenin yeni gerçeklik doğrultusunda savunma yardımlarını yeniden değerlendirebileceği vurgusu yapıldı.
***
2011den bu yana Suriyede 5 ülke varlığını sürdürüyor
2011 yılında başlayan Suriye iç savaşı sonucu ülke nüfusunun yaklaşık yarısını yerinden oldu ve yarım milyondan fazla insanın ölümüne zemin hazırladı.
O günden bu yana Suriyede en az beş ülke faaliyet gösteriyor ya da askeri güç bulunduruyor. Bunlar; Rusya, Türkiye, İran, İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri.
ABD Suriye politikasını, BM Güvenlik Konseyinin 2254 sayılı kararı uyarınca Suriye ihtilafına müzakere edilmiş bir siyasi çözüm bulunmasını desteklemek ve IŞİDin kalıcı bir yenilgiye uğratılması olarak açıklamaktadır.
Öte yandan Ekim 2023te İsrail-Hamas arasında patlak veren çatışmalar, İran destekli milis grupların Suriye ve Iraktaki ABD üslerine saldırmasına ve ABDnin karşılık vermesine yol açtı.
Esad dördüncü 7 yıllık dönemini kazandı
Rusya ve İran tarafından desteklenen Esad rejimi, çoğu büyük şehir de dahil olmak üzere Suriye topraklarının yaklaşık üçte ikisini kontrol ediyor. Esad 2021de dördüncü yedi yıllık dönemini kazandı.
ABDli yetkililer ise bu seçimi demokrasiye hakaret olarak nitelendirdi.
Esad yönetimine karşı bazı silahlı direnişler devam ediyor ancak Arap Birliği ve bazı Arap devletleri hükümetle ilişkileri normalleştirdi ve Esad ile üst düzey yetkilileriyle doğrudan temas kurdu.
Kürtler, özerk yönetim kurdu
IŞİDin, ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından yenilgiye uğratılmasının ardından Kürtler, Kuzeydoğu Suriye Özerk Yönetimi olarak da bilinen Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimini kurdu.
Türkiye ise, SDGnin PKK ile olan bağlantısı olduğu nedeniyle ABD müttefiki Kürt güçlerine, operasyonlar düzenledi.
Diğer yandan bazı Arap aşiret güçleri de Ağustos 2023ten bu yana Suriye hükümetinin desteğiyle SDGye karşı silahlandı.
Suriyenin kuzeybatısında muhaliflerin elinde bulunan bölgelerde yaşayanların çoğu, Suriyenin Esad kontrolündeki bölgelerinden göç etmek zorunda kaldı ve tahminen %75i temel ihtiyaçlarını karşılamak için BM yardımına muhtaç
Suriyedeki Türkiye kontrolünde olan bölgeler
Suriyede Türkiyenin kontrolündeki bölgeler, Türklerin, Suriyeli milis güçlerle işbirliği içinde yönettiği toprakları kapsıyor.
Bu bölgelerde Türkiye, sınır komşusu oldukları Türk illerine bağlı yerel konseyler kurdu ve bazı temel hizmetleri sağlamaya devam ediyor.
ABDnin, Suriye politikası
Biden Yönetimi, BMnin 2254 sayılı kararında öngörüldüğü üzere çatışmaya siyasi bir çözüm bulunmasına yönelik dört politika önceliği belirledi.
Bu maddeler ise şöyle:
1- ABD ve koalisyonun IŞİDe karşı yürüttüğü kampanyanın sürdürülmesi,
2- Yerel ateşkeslerin desteklenmesi,
3- İnsani yardım erişiminin genişletilmesi,
4- Hedeflenen yaptırımların uygulanması da dahil olmak üzere insan hakları ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesini teşvik ederken hesap verebilirlik ve uluslararası hukuka saygı gösterilmesi için baskı yapılması.
ABD bu hedeflerine ulaşmak için; ABD Kongresi tarafından 2014 yılında yetkilendirilen ve IŞİD ile Mücadele Eğit ve Donat olarak adlandırılan fon aracılığıyla mücadele etmeye devam ediyor. ABDnin bölgedeki ortak gücü ise Kürtler
Amerika, Suriye politikasını yeniden gözden geçirebilir
Amerika, 2011 yılından bu yana Suriyenin rejim kontrolünde olmayan bölgelerine 1.3 milyar dolardan fazla yardım sağladı.
Ayrıca ABD, IŞİD ile mücadele kapsamında ise bölgedeki ortak gücü olan SDGye de askeri destek sağlamaya da devam ediyor.
Toparlayacak olursak ABD kongresi, özellikle Suriye ile ilgili savunma ödenekleri konusunda artış noktasında yeni bir planlamaya gidebilir.
Ayrıca Suriye ve Irakta güçlerine yapılan saldırıların artması sonucu, Gazze-İsrail savaşı ve bölgesel çatışmaları da göz önüne alarak Suriye politikasını yeniden gözden geçirebilir.