Suriyede milis yapıların Şamda iktidara gelmesinin ardından Suriyedeki Kürt liderler, Donlad Trumptan, Türkiyenin Rojavaya müdahalesini engellemesini istiyor. çünkü Ankara, Kürt güçlerini ulusal güvenlik tehdidi olarak görüyor.
PeyamaKurd - Suriyenin kuzeyinde (Rojava) Türkiye destekli düşman grupların kendilerine karşı harekete geçmesi ve Şamın, Türkiyeye yakın bir grup tarafından yönetilmesi nedeniyle, Suriyenin ana faktör Kürt yapıları, 13 yıllık savaşta elde ettikleri siyasi kazanımları korumaya çalışırken geri planda kalıyor.
Irak, İran, Türkiye, Ermenistan ve Suriyede yaşayan ama kimliksiz bir milletin parçası olan Kürtler, şimdiye kadar Suriye çatışmasının birkaç kazananı arasında yer aldı. Ülkenin yaklaşık dörtte birini kontrol ediyorlar. Ayrıca, IŞİDe karşı mücadelede ABDnin önemli bir müttefiki olan güçlü bir silahlı gruba (DSG) liderlik ediyorlar.
Ancak Reutersa konuşan iki analist ve üst düzey bir Batılı diplomat, İslamcı grup Hayat Tahrir eş-Şamın (HTŞ) bu ay Şama girerek Devlet Başkanı Beşar Esadı devirmesinin ardından güç dengesinin aleyhlerine döndüğünü söyledi.
Suriyedeki sismik değişimin Türkiyenin etkisini daha da derinleştirmesi beklenirken, ABDdeki yönetim değişikliğinin Washingtonın ülkedeki Kürt öncülüğündeki güçleri ne kadar süreyle desteklemeye devam edeceği sorusunu gündeme getirmesi dikkat çekiyor.
Türkiye Kürtler konusunda bastırıyor, Kürt güçler endişeli
Türkiye için Kürt fraksiyonları ulusal güvenlik tehdidini temsil ediyor. Ankara onları, 1984ten beri Türk devletine karşı ayaklanma yürüten PKK uzantısı olarak görüyor.
ABD merkezli bir düşünce kuruluşu olan Century Internationalda bir araştırmacı olan Aron Lund, Suriyeli Kürt güçlerin Derin bir endişe içinde olduğunu söyledi. Ayrıca, Denge şu an Suriyede temelde Türkiye destekli veya Türkiye ile aynı çizgide olan grupların lehine değişti ve Türkiye bunu sonuna kadar kullanmaya kararlı görünüyor diye ekledi.
Bu değişim, Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) olarak bilinen silahlı grupların Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçlerine (SDG) karşı askeri ilerlemeler kaydettiği kuzeydeki kontrolü ele geçirmek için yeniden başlayan çatışmalara da yansıdı.
Kürt liderliğindeki bölgesel yönetimin üst düzey yetkililerinden Fanar Xalid, Reutersa yaptığı açıklamada, Esadın devrilmesinin, parçalanmış ülkeyi yeniden bir araya getirme fırsatı sunduğunu söyledi.
Yönetimin Türkiye ile diyaloğa hazır olduğunu ancak kuzeydeki çatışmanın Ankaranın iyi niyetli olmadığını gösterdiğini söyleyerek, Bu durum kesinlikle bölgeyi yeni bir çatışmaya doğru itecektir diye ekledi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Esadın devrilmesinin ardından yabancı devletlerin Kürt savaşçılara desteğini çekmesi ve Kürt güçlerini izole edilmesi gerektiğini belirtti.
Reutersın sorularını yanıtlayan bir Türk yetkili ise, çatışmanın kökeninde Türkiyenin bölgeye bakışı değil, YPG konusunda yattığını söyledi.
SDG, Suriye yönetimine dair ne düşünüyor?
Kürt yetkili Xalid, özerk yönetimin, tüm mezheplerden, dinlerden ve etnik kökenlerden Suriyelileri temsil eden bir ülke istediğini söyledi ve bunları kırmızı çizgiler olarak tanımladı. Ayrıca, SDGnin Gelecek Suriye ordusunun çekirdeği olacağını sözlerine ekledi.
SDG Komutanı Malzum Abdi, Reutersa verdiği demeçte, HTŞ ile çatışma yaşanmaması için temas kurulduğunu doğruladı ancak Ankaranın, Şam ile Kürt liderliğindeki yönetim arasında problem çıkarmaya çalışacağını söyledi.
Ayrıca ABD öncülüğündeki koalisyon da dahil olmak üzere uluslararası partilerden SDGnin Şamdaki yeni siyasi aşamaya katılmasına güçlü destek geldiğini ve bunun büyük bir fırsat olduğunu söyledi.
Abdi, Biz, aramızda ve Türkiye ile bağlı gruplar arasında tam ateşkes sağlanmasının ardından bu aşamaya katılmaya hazırlanıyoruz dedi.
Türk kanadı ise, YPGnin silahlarını bırakıp lağvedilmesi gerektiğini belirtiyor. SDG komutanı Mazlum Abdi, PKK ile herhangi bir örgütsel bağları olduğunu reddediyor.
Bu arada Şamdaki geçici hükümet, Ankaraya karşı sıcak davranıyor ve tüm Suriyeyi merkezi otorite altına almak istediğini gösteriyor. Bu durum Kürtlerin desteklediği ademi merkeziyetçiliğe potansiyel bir meydan okuma olabilir.
Türkiye, SMOya doğrudan destek verirken, diğer devletlerle birlikte HTŞyi, El Kaide geçmişi nedeniyle terör örgütü olarak görüyor.
HTŞ ve Türkiye ekseninde yeni Suriye
Buna rağmen Ankaranın grup üzerinde önemli bir nüfuza sahip olduğuna inanılıyor. Üst düzey bir Batılı diplomat şunları söyledi: Türkler onları herkesten daha fazla etkileyebilir.
HTŞ lideri Ahmed eş-Şara, bir Türk gazetesine yaptığı açıklamada, Esadın devrilmesinin sadece Suriye halkının değil, aynı zamanda Türk halkının da zaferi olduğunu söyledi.
Türk yetkili, HTŞnin Ankaranın kontrolü altında olmadığını belirterek, Koşullar gereği iletişim halinde olduğumuz bir yapı olduğunu ifade ederek, birçok Batılı devletin de aynı şekilde iletişim halinde olduğunu söyledi.
--
Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve ona bağlı YPG milislerinin önderlik ettiği Suriyeli Kürt grupları, 2011de Esada karşı ayaklanmanın başlamasının ardından kuzeyin büyük bir bölümünün kontrolünü ele geçirdi. Amaçlarının bağımsızlık değil özerklik olduğunu ısrarla savunarak kendi yönetimlerini kurdular.
Politikaları, HTSnin İslamcılığından çok farklı. ABD öncülüğündeki güçlerin IŞİDe karşı savaşta SDG ile ortaklık kurmasıyla alanları büyüdü ve farklı bölgeleri kontrol altına aldılar.
Türkiye destekli gruplar ise, Esad devrilirken SDGye karşı operasyonlarını yoğunlaştırdı ve 9 Aralıkta Menbiç şehrini ele geçirdi.
Washington ateşkes için arabuluculuk yaptı ancak SDG, Türkiye ve müttefiklerinin buna uymadığını söyledi ve Türkiye Savunma Bakanlığı yetkilisi ise böyle bir anlaşmanın olmayacağını söyledi.
ABD, Trump ve Suriye
Türkiye Savunma Bakanı Yaşar Güler geçen hafta sonu yaptığı açıklamada Türkiyenin, Suriyede IŞİDin tekrardan canlanmasına dair hiçbir işaret görmediğini söyledi. Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise, Ankaradaki görüşmeler sırasında Alman mevkidaşına, tutukluların tutulduğu kampların ve hapishanelerin yönetimi için alternatifler bulunması gerektiğini söyledi.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Barbara Leaf ise yaptığı açıklamada, Washingtonın ülkenin o bölgesindeki SDGnin rolü açısından kontrollü bir geçiş sağlamak amacıyla Ankara ve SDG ile birlikte çalıştığını söyledi.
ABD Başkanı Joe Bidenın yönetimi, ABD askerlerinin Suriyede kalacağını ancak seçilmiş Başkan Donald Trumpın 20 Ocakta göreve başladığında onları görevden alabileceğini söyledi.
Trump, ilk yönetiminde Suriyeden çekilmeye çalışmış ancak ülke içinde ve ABD müttefiklerinden gelen baskılarla karşılaşmıştı.
Trump, 16 Aralık yaptığı açıklamada, Suriyede ne olacağına dair anahtar rolün Türkiye olacağını söyledi. Ancak ABD güçlerinin orada konuşlandırılmasına ilişkin planlarını açıklamadı.
HTŞ lideri Colani, BBCye yaptığı açıklamada, Kürtlerin halkın bir parçası olduğunu ve Suriyede bölünme olmaması gerektiğini belirterek, silahların tamamen devletin elinde olması gerektiğini söyledi.