PeyamaKurd - Orta Doğudaki güç dengesindeki tarihi değişimlerin ortasında, en azından bir şey sabit kalıyor: Kürdistan Bölgesinin ABD için stratejik önemi. Bölge, uzun zamandır ABD liderliğindeki koalisyonun Irak ve komşu Suriyedeki IŞİD karşıtı operasyonlarında önemli bir rol oynuyor.
Kürdistan Demokratik Partisinin (KDP) onursal lideri Mesud Barzani, yakın zamanda Orta Doğudaki son gelişmeler hakkında ayrıntılı röportaj verdi. IŞİDin oluşturduğu tehdit konusunda uyardı ve eğer örgüt eski gücüne kavuşursa Peşmerge güçlerinin onlarla tekrar savaşmaya eskisinden daha fazla hazır olduğunu vurguladı.
**
Mevcut Bağdat Hükümetinin iktidara gelmesine yardımcı olan Iraktaki güçlü İran yanlısı siyasi gruplar, uzun zamandır ABD birliklerinin Iraktan tamamen çekilmesi için baskı yapıyorlardı. Söz konusu ABD birlikleri, IŞİD ile mücadeleye yardımcı olmak için 2014te Iraka geldiler ve Aralık 2021de resmen savaş görevlerini sonlandırdılar ve Irak ve Kürt güvenlik güçlerine eğitim ve danışmanlık vermek için kaldılar.
Eylül 2024te ABD, Eylül 2025e kadar yüzlerce askeri Iraktan çekme planını duyurdu. Bazıları ise büyük ihtimalle Kürdistanının Erbil kentinde kalacak ve en azından Eylül 2026ya kadar Suriyedeki IŞİD karşıtı operasyonları destekleyecek.
Esadın devrilmesi, Bağdatı ABD güçleri konusunda endişelendirdi
Ancak, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esadın aralık başında devrilmesi, Bağdat cephesinde ABD birliklerini ülkeden çıkarma konusundaki coşkusunu söndürmüş gibi duruyor. Irakın, İran yanlısı fraksiyonları, Suriyenin acımasız iç savaşı boyunca Esadı destekleme konusunda Tahran ile aynı çizgideydi.
İran yanlısı Irak milisleri, Esad adına çok sayıda rakibine karşı savaşmak için düzenli olarak Suriyeye girdi. Daha önce İslamcı grup Hayat Tahrir el-Şama başkanlık eden Ahmed el-Şara liderliğindeki bu muhalifler, Şamda iktidarda, bu yüzden Bağdat endişeli.
ABD müttefiki DSG, yeni Suriye yönetimi konusunda endişeli
ABDnin Rojavada (Kuzey Suriye) en az 2.000 askeri bulunuyor ve Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçlerini (SDG) destekliyor. SDG, IŞİDin sözde halifeliği için gasp ettiği tüm Suriye topraklarını 2019a kadar kurtardı. O zamandan beri birkaç bin IŞİD militanı ve aileleri SDG tarafından yönetilen kamplarda, gözaltı merkezlerinde ve hapishanelerde çürüyor. IŞİD kalıntıları geçmişte onları serbest bırakmaya ve yeniden toplanmaya çalıştı.
SDG, uzun zamandır Türkiye destekli milisler ve Türkiyenin kendi bölgelerine yönelik saldırılarının, sınırlı kaynaklarını bu kampları korumaktan uzaklaştırma riski taşıdığı konusunda uyarıyor.
Bu savaş boyunca, Bağdat tarafından uzun süre modern silahlar konusunda reddedilen Peşmerge, kuzeyde IŞİDe karşı hattı korudu, petrol zengini Kerkük bölgesini korudu ve Irakın ikinci büyük şehri Musulu nihai olarak özgürleştirmesi için önemli rotaları güvence altına aldı.
Bugün, SDG yine Türkiye ve Ankara destekli Suriye Milli Ordusunun (SMO) bayrağı altında savaşan vekil milisleri tarafından saldırı altında.
Aynı zamanda, Suriyenin fiili liderinden cumhurbaşkanlığına geçen ve görünüşte sadece mevcut geçiş aşaması için görev yapan Ahmed Şara (Colani), yönetimindeki yeni yetkililer, Suriye Kürtleri için herhangi bir özerklik veya özyönetimi kabul etmekte isteksiz. Dahası, Şam, SDGnin yeni ordunun dışında bir savaş gücü olarak kalmasını veya içinde kendi askeri bloğunun olmasını istemiyor.
Mesud Barzani, Mazlum Abdiye pes etmemesini söyledi
Mesud Barzani liderliğindeki KDP ve Rojavada söz sahibi siyasi parti PYD geçmişte anlaşmazlık içindeydi. Önemli bir gelişme olarak, Barzani yakın zamanda Erbildeki ofisinde Suriye Kürtlerinin geleceği hakkında samimi bir toplantı için SDG Komutanı Mazlum Abdiyi ağırladı. KDP lideri yakın zamanda verdiği röportajda, SDG komutanına pes etmemesini ve diyalog yoluna başvurmasını, herhangi bir yabancı etkiden vazgeçmesini ve Kürt pozisyonunu birleştirmesini tavsiye ettiğini açıkladı.
Barzani, PKKnın varlığının Türk müdahalesi için bir bahane sağladığı için Suriye Kürtlerini kendi geleceklerine karar vermeleri için yalnız bırakmasının zamanının geldiği görüşünü dile getirdi. Abdi daha önce, PKK üyeleri de dahil olmak üzere Suriyeli olmayan Kürt savaşçıların, Türkiye ve onun yağmacı milis vekilleriyle tam bir ateşkes olması durumunda Suriyeyi terk edeceklerini belirtmişti.
Türkiye ve SMO, SDGye saldırmaya devam ediyor ve bu süreçte sivilleri öldürüyor. Bu çatışma devam ederse, Suriye ve daha geniş bölgeyi tehdit edebilecek bir IŞİD yeniden canlanması riski daha da artıyor.
Türkiye, Şamı, IŞİD üyelerinin tutulduğu SDG tarafından yönetilen kampların ve hapishanelerin kontrolünü ele geçirmeye çağırdı. Şamın, elbette bu tutukluların çoğunun kaçabileceği bir senaryoyu riske atmaya istekli olmadığı sürece, önce bir anlaşmaya varmadan ve SDG ile koordinasyon sağlamadan bunu nasıl yapabileceği belirsiz.
Erbil, ABD için güvenilir bir ortak olmaya devam etmekte
Daha genel olarak, Şam yeni Suriye için federal bir sistem benimsemeye karşı çıkıyor. Suriyedeki Kürtler, ardışık Suriye rejimleri tarafından uzun süredir baskı altında tutulmuş olmaları nedeniyle, iktidarın yeniden merkezileştirilmesinin kendileri ve zorlukla elde ettikleri kazanımlar için ne anlama gelebileceği konusunda anlaşılabilir bir şekilde endişeli.
Barzani, röportajında Irak Kürdistanının Suriye Kürt siyasi gruplarının birleşmelerine ve Şam ile yeni Suriyedeki geleceklerini müzakere etmelerine yardımcı olmakta önemli bir rol oynayabileceğini söyledi.
Suriye Kürtleri bir kez daha baskı altına alınırsa veya adaletsizlikle karşı karşıya kalırlarsa Peşmergeyi onlara yardım etmek için gönderip gönderemeyeceği sorulduğunda, Barzani, Açıkçası, sadece Kürtler değil, adaletsizliğe maruz kalan herhangi bir insan ve onlara yardım edebilirsek, tereddüt etmeden yardım ederiz yanıtını verdi.
Bu tür yorumlar Kürdistan Bölgesinin, bölgesel istikrarda devam eden stratejik önemini ve olumlu rolünü vurgular.
Erbil, Suriye Kürtleri, Şam ve Türkiye arasındaki sorunları çözmede potansiyel olarak önemli bir diplomatik rol oynayabilir. Ve en kötü senaryoda, Suriyede bir kez daha çatışma çıkarsa ve IŞİD kendini yeniden kurmaya çalışırsa Erbil, onlara tekrar karşı koymaya hazır durumda.
Bu nedenlerden dolayı, Kürdistan Bölgesi dünyanın en sorunlu bölgesinde ABD için kalıcı bir stratejik varlık ve güvenilir bir ortak olmaya devam etmektedir.
Paul Iddon | Forbes
çeviri - PeyamaKurd