PeyamaKurd - Newzad Hetuti, İran lideri Mesud Pezeşkiyanın Kürdistan Bölgesi ziyaretinin siyasi olduğunu ifade ederek, bölgeye yönelik bölme politikasının devam ettiği mesajını verdiğini söyledi.
Selahaddin Üniversitesinde Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişikler Bölümünde görev yapan Dr. Newzad Hetuti, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyanın Kürdistan Bölgesi ve Irak ziyaretlerini değerlendirdi.
PeyamaKurda konuşan Dr. Newzad Hetuti, Pezeşkiyanın özellikle Kürdistan Bölgesini ziyaret etmesini önemli görüyor fakat ilişkilerin iyi olması yönünde umutsuz.
Newzad Hetutiye göre, birliğin olmaması İranın, Kürdistan Bölgesinin içişlerine karışmasına zemin hazırlıyor.
Newzad Hetuti konuya dair şunları dile getiriyor:
İlk kez bir İran Cumhurbaşkanı Kürdistan Bölgesini ziyaret etti. Bu açıdan önemli. Ama bölgenin İran ile olan ilişkileri zordur. Siyasi ve ekonomi başta olmak üzere birçok alanda Kürdistan Bölgesi ile İran arasındaki ilişkiler İranın istediği doğrultuda gelişiyor. çünkü İran, her zaman Kürdistanı kendisi için bir tehdit olarak görüyor. Bunun için Kürdistan Bölgesi İran karşısında çoğu zaman siyaset yapamıyor.
Görüşmede Pezeşkiyan bahsetmiş, İran ile Kürdistan Bölgesi arasındaki en büyük sorunlardan birisi ABDnin, Iraktaki varlığıdır.
İran sadece Irakta değil, ABDnin Kürdistan Bölgesinde de Suriyede kalmasını istemiyor.
Bu iki taraf arasında çok ciddi bir krizdir. İkinci önemli sorun ise İran, Kürdistanın petrol ve doğalgaz kaynaklarını kesmek istiyor, bölgeyi küçültmek istiyor. Bir diğer sorun ise İranın destek verdiği silahlı grupların Kürdistan Bölgesi üzerindeki baskıları. İran onları sopa olarak kullanıyor.
***
Hamaneyin kontrol ettiği İranın derin devletinin Kürdistan Bölgesini her zaman tehlike olarak gördüğünü savunan Dr. Newzad Hetuti, İran büyük bir devlettir, zordur.
Cumhurbaşkanı değişebilir, bazı durumlarda söz sahibi olabilir ama derin devletin karar verdiği birçok şeyde taviz verilmiyor. Bunun başını Hamaney ve Pasdaranlar çekiyor. Kürdistan Bölgesi de onlar için bu konuda kırmızı çizgidir.
Reformistler, siyasi ve başka bazı konularda ilişkiler geliştirip adım atmak isteyebilirler ama onların çizgisini aştıkları gibi müdahale ederler. Özellikle ABDnin Kürdistan Bölgesi ve Irakta varlık göstermesi konusunda asla taviz vermezler. Onlar Kürdistan Bölgesinin zayıflamasını isteyen ekiptir ifadelerini kullandı.
Pezeşkiyan, neden Erbil ve Süleymaniyede resmi karşılandı?
Pezeşkiyanın, Erbil ve Süleymaniyede farklı olarak resmi karşılanması konusunda ise şu değerlendirmeyi yaptı:
Böylesi bir durumun yaşanması kesinlikle güzel bir gelişme değildir. İranın Kürdistan Bölgesine yönelik olumlu bir mesajı olsaydı eğer resmi olarak sadece başkent Erbile yaptığı ziyaret yeterliydi. Süleymaniyeye gitmesine gerek kalmazdı. İran burada bazı mesajlar verdi.
Süleymaniye İran için çok önemlidir. İran, şimdiye kadar Kürdistana yönelik bölme politikasını izliyor. Bunu bir kez daha gösterdi. Bölgedeki siyasi krizin var olmasında İranın etkisi büyüktür. Kürt ulusalcılığa karşı İranın bir siyaseti var ki o da şu an Süleymaniyede organize ediliyor.
Pezeşkiyanın hem Erbile hem de Süleymaniyeye ziyaret gerçekleştirmesi normal bir şey değildir. Siyasi bir ziyaretti. İran, şüphesiz Kürdistan Bölgesinde her zaman iki ayrı yönelik istiyor.
Kürdistanda birlik sorunu
Kürdistanda askeri ve siyasi birlikteliğin olmadığı eleştirisinde bulunan Hetuti, Kürdistanda eğer sadece bir askeri güç, birlik içinde bir siyasi irade olsaydı İranın bölgeye müdahale etme şansı asla olmazdı, ama maalesef birlik ve beraberlik yok. Birliği olmaması Kürtlerin düşmanları için birer fırsattır. Bu Kürtlerin en büyük tarihi sorunudur şeklinde konuştu.
Rojhilatlı Peşmergelerin çıkarılması
Konuşmasında Rojhilatlı (Doğu Kürdistan) Peşmergelerin Süleymaniyede bazı kamplardan çıkarılmasına da değinen Hetuti şunları aktardı:
Irak ile İran arasında yapılan yeni bir anlaşmaya göre, bölgede bulunan Rojhilat silahlı gruplarının çıkarılıp Pasdarların yerleştirilmesi var. Bunların gerçekleştirmemesi durumunda İranın Kürdistan Bölgesine yönelik yeni füze saldırıları tehlikesi var. İran istekleri artabilir, daha fazla taviz isteyebilir. İran çok zorlarsa birçok durumda Kürdistan Bölgesi karşı koyamayabilir.