PeyamaKurd - Rawest Araştırma Genel Müdürü Roj Girasun, HDPye kapatma davasının olası etkileri ve AKPden kopan Kürt seçmenlerin davranışıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Gerçek Gündemden Miray Tamere konuşan Girasun, DEVA ve Gelecekin kurulması bu oyların hareket etmesine neden oldu. Meyvelerini de CHP topladı dedi.
Özellikle ekonomik krizin geniş kitlelerde yarattığı travma nedeniyle yaklaşık bir - bir buçuk yıldır kamuoyu araştırmalarında büyük bir erime yaşadığı görülen AKP, seçimlere altı aydan az bir süre kala çalışmalarını hızlandırdı.
AKPnin söz konusu adımlarının başında, şu an Türkiye Büyük Millet Meclisinin (TBMM) üçüncü büyük partisi konumundaki HDPyi kapatmak geliyor.
Bir dönem Kürt sorunuyla ilgili HDPyle görüşmeler yürüten AKP, 7 Haziran 2015 seçiminde sandıktan tek başına iktidar olarak çıkamamış ve akabinde izlemeye başladığı güvenlikçi / milliyetçi politikalarla birlikte çözüm masasını devirmişti. Aynı dönem MHPyle ittifak kuran parti, kendisi de geçmişte kapatma davasıyla karşı karşıya kalmış olsa da geçtiğimiz yıl Devlet Bahçelinin çağrısıyla bahsi geçen yargı sürecini başlatmakta beis görmedi.
AKPye oy vermiş 100 Kürt seçmenden 25-30u partiden kopmuş durumda
Roj Girasun, tespit ettikleri durumu Haziran 2018deki sonuçlarla kıyasladığında şunları söyledi:
Bölgede ve Türkiyede AK Partiden en yüksek oy kaybı Kürt seçmenden. Batı metropollerindeki Kürt seçmenlerin kopuşu daha fazla. Bölgede de önemli bir oy kaybı yaşıyor. Bölgede kendisine oy vermiş 100 Kürt seçmenden 25-30u AK Partiden kopmuş durumda.
AKPden kopan Kürt oylarının birinci adresi CHP
Peki bu kitle başka bir partiye gidiyor mu, yoksa gri alanda mı kalıyor?
Girasun, kopan oyların birinci adresinin hem bölgede hem de Türkiye genelinde CHP olduğunu söyledi; DEVA Partisinin de bölgede Türkiye genelinin üzerinde bir oy aldığını kaydederken bu durumun nedenini şöyle anlattı:
Seçmenler ideolojik olarak, kanaat olarak DEVA Partisine yakın olsalar bile oy tercihi açısından CHPyi tercih ediyorlar. çünkü muhalefetin büyük parçası bugün CHP. Bu oyların CHPye akmasında DEVA Partisi ve Gelecek Partisinin de etkisi var. Onlar ortaya çıkmasaydı bu oylar CHPye aynı oranda kanalize olur muydu ya da Altılı Masada yer almasalardı Kürt seçmenlerin yönelimi bu kadar rahat olur muydu? Sanmıyorum açıkçası.
Bu iki partinin kurulması AK Partideki Kürt oylarının hareket etmesine sebep oldu. Hatta AK Parti ağacından düşmesine neden oldu, bunun meyvelerini CHP topladı.
HDP kapatılırsa: Erdoğan karşıtı oy verme davranışı güçlenir
Son olarak seçim öncesi HDPye yapılacak Hazine yardımına geçici olarak bloke konulmasına karar verildi. Yani parti, tüm siyasi partiler arasında kendi payına düşen yaklaşık 180 milyon liradan yararlanamayacak.
HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, davanın yaklaşık altı ay sonra yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri ertesine bırakılması için dün Anayasa Mahkemesine (AYM) başvuruda bulundu.
Partinin bu talebi kabul görmez ve HDP, seçim öncesi kapatılırsa ne olur? sorusuna ise Girasun şu yanıtı verdi:
Bu zaten parlamento seçimleri için konuşulan bir durum. Bir defa Erdoğan karşıtı oy verme davranışını cumhurbaşkanlığı seçimlerinde güçlendirir. O yüzden AK Parti ve Erdoğanın lehine görünmüyor. Öte taraftan parlamento seçimlerinde de HDP seçmenlerinin yüzde 90ından fazlasının Partimizin işaret ettiğine oy veririz seçeneğini ifade ettiğini görüyoruz yaptığımız araştırmalarda.
Cumhurbaşkanlığı seçimi ayağında ise HDPnin altılı masadan çıkacak bir ortak aday üzerinde uzlaşabilmesinin yolunun çok açık olduğunu düşünüyorum. Uzlaşamamaları daha büyük bir sürpriz olur.
DEVA listelerinden girmeleri mantıklı, ama zor
Son dönemde çok konuşulan senaryolardan biri de partinin kapatılması durumunda HDPnin aday göstereceği isimlerin DEVA Partisi listelerinden seçime girmesi ihtimali.
Girasun, bunun kendisine mantıklı geldiğini ancak zor gördüğünü söyledi ve handikapları şu şekilde özetledi:
Şöyle, DEVA Partisi, merkez siyasi parti. Aslında dönüp baktığınız zaman DEVAnın barajı aşma gibi bir problemi var. HDP de kapatılma ve iktidar tarafından sıkıştırılmayla karşı karşıya. Bu kazan - kazan gibi bir durumu ortaya çıkarabilir; ama bu iki siyasi partinin farklı gruplarla olan ittifakı... Sonuçta DEVA bir merkez parti ve bir merkez partinin içerisinde çok farklı gruplar oluyor.
Sadece liberaller, Kürtler veya muhafazakr demokratlar değil, milliyetçilerden tutun birçok kesim var. Sadece Kürt meselesiyle anılır olmak bir merkez parti için handikap olabilir vs; bunu düşünen bir kesim var.
HDP içinde bir sosyalist blok var, HDPnin geldiği geleneğin kendisi bu ittifaka yanaşmış bir siyasal gelenek değil. Geçmiş dönemde SHPyle yapmış ama muhafazakr gelenekle çok ittifakı olan bir siyasi parti değil.
Kabaca başta HDPnin sıkışmışlığı aşmak adına DEVAyla ittifakı faydalı olabilir, DEVAnın barajı aşması için faydalı olabilir. Ama dediğim gibi, handikapları var.
Öte yandan seçim sürecine girilmesiyle birlikte kamuoyu araştırma şirketlerinin yayınladığı anketlerin sayısı da arttı ve bunların çoğunda, HDPnin sınırlı da olsa bir düşüş yaşadığı görülüyor.
Girasun, bu durumu kendi çalışmalarında da tespit ettiklerini belirtti: Barajı aşma motivasyonunun ortadan kalkmasıyla alakalı. Baraj riski ortadan kalkınca seçmenler oylarının daha etkili olabileceği bir yere doğru kayıyorlar.
Bu da genelde CHP oluyor. Kentte sosyal demokratlar ve Kürt Aleviler, son seçimde HDPye oy veren bu iki kesim bugün CHPye yönelmiş gibi bir izlenim ediniyoruz.