Mahabad Kürt Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana 79 sene geçti!
PeyamaKurd - Mahabad'da kurulan Kürdistan Cumhuriyeti'nin üzerinden 79 yıl geçti. 11 aylık ömrü olan bu cumhuriyet, sonraki nesillere Kürtlerin hala gurur duyduğu değerli bir miras bıraktı; bunlar arasında milli marş Ey Reqîb, Kürdistan bayrağı ve Peşmerge'nin ismi de yer alıyor.
Kürdistan Cumhuriyeti, 22 Ocak 1946’da toplumun farklı kesimlerinden 20 bin kişinin katılımıyla Mahabad Meydanı’nda Qazi Muhammed tarafından ilan edildi.
20 bin Kürdistan temsilcisinin daha sonra Kürdistan gazetesinin 8’inci sayısında yayımlanan bildirisinde, Cumhuriyet yöneticilerinden şu taleplerde bulunuldu:
“Kürtlerin yaşadığı her yerde bağımsızlık ilan edilsin, Şura Meclisi seçimleri yapılsın, Kürdistan Ulusal Hükümeti, bakanlık ve gerekli kurumlar kurulsun, Kürdistan Ulusal Silahlı Kuvvetleri, komşu ülkelerle ekonomik ve ticari ilişkiler kurulsun, Azerbaycan hükümetiyle güçlü ilişkiler kurulsun.”
Cumhurbaşkanı Qazi Muhammed, Çarçıra Meydanı’ndaki ilan sırasında “Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti”nin altı maddeden oluşan manifestosunu şöyle açıkladı:
1 - İran devleti içinde, İran Kürtlerine otonom bir yapı sağlanması,
2 - Kürtçenin yönetimde ve eğitim kurumlarında kullanılması,
3 - Kürdistan’da devlet işlerinin ve sosyal konuların yürütülmesine nezaret edecek bir yerel konseyin kurulması,
4 - Bütün devlet görevlilerinin, yerel şahsiyetlerden seçilmesi,
5 - Azerbaycan halkıyla birliktelik ve beraberlik,
6 - Sıradan insanları da seçkinleri de kapsayacak tek bir hukuk sisteminin oluşturulması.
“11 aylık yönetimde birçok faaliyet icra edildi”
Bu şekilde Kürdistan bayrağı, Cumhuriyet sınırlarındaki tüm resmi kurumlarda dalgalandırıldı ve Kürt modern yönetiminin ilk temeli böylece atılmış oldu.
Mahabad’da matbaa ve radyo, sinema ve tiyatro kurulması, iki günde bir basılan Kürdistan gazetesinin çıkarılması, biri çocuk dergisi olmak üzere 5 derginin çıkarılması gibi kültürel kazanımlar, Kürdistan Cumhuriyeti’nin 11 aylık yönetiminde elde edildi.
Okullarda Kürtçe eğitime başlanması, tüm resmi kurumlarda, mahkemeler, askeri ve dini kuruluşlarda Kürtçenin resmi dil olarak kullanılması, Kürt dilinin temel kazanımlarından oldu.
İran rejim ordusu 17 Ocak 1946 günü Mahabad’ı işgal etti. Qazi Muhammed, yaklaşık üç aylık bir tutukluluk sürecinin ardından, 31 Mart 1947 günü, Başbakan Hacı Baba Şeyh ve Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi ile birlikte cumhuriyetin kurulduğu yer olan Çarçıra Meydanı'nda asılarak idam edildi.
Cumhuriyetin mirası olan milli manevi değerler, bugün Kürdistan’ın dört parçasında yaşıyor.
Tek Kürdistan Cumhuriyeti'nin kuruluşunun üzerinden 79 yıl geçmesine rağmen; Kürt dayanışma ve birliğinin örneği olarak nitelendiriliyor.
Bu Haber 196 defa okunmuştur.
