Helbestvanê Kurd ê navdar Cegerxwîn di sala 1903an de li gundê Hesarê yê girêdayî Mêrdîna Bakurê Kurdistanê ji dayik bûye û di 22ê meha cotmehê de, weke duh, sala 1984an de li Swêdê koça dawî kiriye.

Cegerxwîn bi keda xwe ya bê rawestan û berhemên xwe yên pir hêja, bû hilgirê xetîreyaazadî û rizgariya Kurdistanê û derketina wê ji bin nîr û qeyd û bendên dagîrker û çewserên Kurd û Kurdistanê.

Cegerxwîn bandoreke pir eyan û berçav li ser rewÅŸenbîr û helbestvanên Rojavayê Kurdistanê jî kir û ji piraniya wan re bû wek mamoste û semboleke nemir. Ev yek jî di nivîs û helbestên wan kesan de ku li ser Cegerxwîn hatine nivîsandin eÅŸkere û diyar dibe.

Ronakbîrê Kurd ê koçkirî Rezoyê Osê li sr Cegerxwîn wiha dibêje: "Cegerxwîn ne tenêhelbestvanekî Kurd e, lê nivîskarekî renge-reng e jî. Vî helbestvanî bêtirî 20 pirtûkan li ÅŸûn xwe hiÅŸtine. Cegerxwîn rist di salên xwendinê de dihûnan. Lê destpêka helbesta rûniÅŸtî sala 1924an bû, ku ji vir û pê de rêça kurdewarî, milet û niÅŸtimanperweriyê girt û semta xwe kire xebat gel. Cegerxwîn di civaka xwe de mirovekî aktîv bû. Hevpar û hevpiÅŸkê gelek çalakiyên civakî, çandî û siyasî bû."

Helbestvan Yûsifê Berazî ango Bêbuhar jî seydayê Cegerxwîn wek semobleke neteweyî û edebî didît û di helbesteke xwe de wiha li ser wî dibêje: "Hey dem guhêrê ÅŸehreza. Yuri Gagarînê me Kurd. Ew zengila Big Ben tuyî. Seyda Cegerxwînê welat. Wilyam Åžêkespîr jî ne wek. Zanyariyê ê rast te da. Kurdê nezan mabû li paÅŸ. Bê hiÅŸ dijî wer bê felat. Taxûr çima qal wî bikim. Taxûr ji bo Kurdan tuyî. Ew Afleton çibkim ji wî. Carkî bi kêrî Kurd nehat."

Herwiha Nûjen di helbesteke xwe dwe bi vî awayî behsa Seydayê Cegerxwîn dike ûdibêje: "Wek PûÅŸkîn û Nîroda. Seyda penga vediçire. Dirêse û dihûne. Hêdî hêdî lêdire. Bis dide û ba dide. Carna lê dizîvire. Pêre diwezinîne. Ji ber karê wî pir e. Dezgehê wî hêja ye. Wek neqÅŸa li kevir e. Wî ev ber daye ber xwe. Seyda xweÅŸ pêde dire. Bes dilê wî sekinî. Nema giha bi xwe re. Îca gotin: Seyda mir. Çi derew e, çi vir e! Ê bê Seydayê Kurd mir. Seydayê wan bimire. Ger bavê te ÅŸêrîn e. Bavê min ÅŸêrîntir e."

Ev nivîs 210909 car hatiye xwendin.