PeyamaKurd - Türkiye'nin, İsrail ile ihracat yapmadığı iddiaları günden güne yükselirken, Ankara’daki resmî açıklamalar aksini öne sürüyor ama rakamlar ve veriler iddiaları desteklemekte yetersiz kalıyor. 

7 Ekim 2023'te Hamas'ın İsrail’e Aksa Tufanı adı altında başlattığı saldırıların ardından yaklaşık 400 gün geçmiş durumda. Hamas’ın saldırısı sonrası İsrail, bölgede Filistin harici İran, Suriye ve Lübnan dahil 4 koldan saldırılar başlatmış vaziyette.

Kimi devletler İsrail’e destek olurken kimi ülkeler ise Tel Aviv yönetimine karşı durdu. Türkiye iseBirleşmiş Milletlerde (BM) yaptığı çağrılar ve ticaret yasağı gibi adımlarla Netanyahu hükümeti üzerinde baskı oluşturmaya çalıştı. 

Yapıp edilenin yetersiz, yanlış-doğru, zamansız vs… Olması bir başka konu olmakla beraber Türkiye’nin İsrail ile ticaretini askıya almasının kâğıt üzerinde kaldığı iddiası birkaç aydır medya ve kamuoyunumeşgul ediyor.

Peki Türkiye’nin İsrail ile olan ticareti gerçekten devam ediyor mu? Yetkili ağzılar ve rakamlar ne söylüyor?

**

Türkiye ihracatın yalnızca Filistinlilere gittiğini iddia ediyor

Son günlerde özellikle Ambarlı, Mersin, Diliskelesi, Haydar Paşa gibi limanlarda yoğunlaşan yoğun eylemler üzerine Türkiye Ticaret Bakanı Ömer Bolat açıklama yapmak zorunda kaldı. 

Ömer Bolat, Türkiye’nin “Filistin postu altında İsrail’le ticarete devam ettiği” iddialarını yalanladı, birkaç saat sonra ise Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ekim ayı ihracat verilerini açıkladı. Bakan, ambargo kararı öncesi Filistin’e gönderilen malların İsrail’e yapılan ihracata kaydedildiğini ancak ambargo kararı sonrası ihracat kayıtlarının doğrudan Filistin üzerinden tutulduğunu iddia etti. 

İsrail’le ticaretin şaibeli şekilde sürdürüldüğünü gösteren bilgiler karşısında 5 aydır sessizliğini koruyan Bakan Bolat’ın açıklaması ihracat verileriyle birlikte ele alındığında ikna edicilikten çok uzak.

TİM verilerine göre ise Filistin’le yapılan ‘ticaret’ ekim ayında geçtiğimiz yıla göre yüzde 672 arttı; 95 milyon 406 bin 250 dolara ulaştı. Savaşın sürdüğü, neredeyse kalmayan Filistin’e yapılan ihraç edilenler arasında mücevher, halı, deri gibi ürünler yer alıyor.

Filistin tarafının ifadeleri

Diğer yandan Filistin Milli Ekonomi Bakanı Muhammed Al-Amur ise, Anadolu Ajansı'na verdiği röportajda Bolat'ın ifadelerini teyit ederek ihracatın Filistin tarafına devam etmesinin kendilerinin bir talebi olduğunu ve ürünlerin "kesinlikle" Filistinlilere ulaştığını iddia etti. 

Bir dip not; Muhammed El Amur, Filistinli Müteahhitler Birliği ve Filistinli İşadamları Derneği Başkanlıklarını yapmış ve Türkiye’ye yakın bir isim…  

***

Geçtiğimiz yıl ihracatı yapılmayan ancak Ekim 2024’te ihracat verilerine yansıyan ürünler ise şöyle oldu:

• Tekstil ve hammaddeleri: 2 milyon 282 bin 930 dolar

• Deri ve Deri Mamulleri: 681 bin 440 dolar

• Fındık ve mamulleri: 198 bin 220 dolar

• Zeytin ve zeytinyağı: 593 bin 90 dolar

• Halı: 2 milyon 363 bin 31 dolar

Geçtiğimiz haftalarda İsrailli ZIM Logisticsşirketinin gemileri Türkiye’nin pek çok limanında zaten görülmüştü. 

Halk, ticaret konusuna tepkili

İstanbul Ambarlı Limanı'nda eylemler düzenlendi, ZIM konteynerlerini taşıyan tır durduruldu. Taşınan konteynerin damgası eylem sırasında bir vatandaş tarafından görüntülendi. Damgada "İsrail Hayfa"yazdığı görüldü. 

Kocaeli’de Diliskelesi Limanında gemileri protesto eden vatandaşlar ise polis tarafından engellendi. Tırlar daha önce Mersin’de de görülmüştü.

Deniz nakliye şirketi ZIM, İsrail hükümetinin kurucusu olduğu Israel Corporation tarafından satın alınmıştı. Şirketin CEO'su Eli Glickman"Gemilerimiz İsrail hükümetinin ve İsrail Savunma Bakanlığının tüm ihtiyaçlarını dünyanın her yerinde karşılamaya odaklanacaktır" demişti. 

Ömer Bolat, İsrail ile ticaretin Filistin kodu ile sürdürülmesine dair ilginç bir yaklaşımda bulundu.Bolat, 2024’te Filistin'e yönelik ihracatın istatistik sisteminde artık kendi kodu ile giriş yapılmaya başlandığını ve daha önceden İsrail kayıtlı olarak giden Filistin alımlarının, ülke istatistik sisteminde artık kendi koduyla kaydedilmeye başlandığını iddia etti.

***

7 Ekim'in ardından İsrail’in Gazze'de uyguladığı katliama karşı Türkiye kamuoyunda aylarca süren "İsrail ile ticareti kes" talebine kulak tıkayan iktidar, İsrail ile ticareti 'koca bir yalan' diye karşılıyordu. 

Önce İsrail ile ticarete kısmi kısıtlama getiren bakanlık, ardından tamamen ambargo geldiğini duyurulmuştu. Halk zoruyla ticareti kısıtlayan Türkiye Ticaret Bakanlığı, İsrail ile ticaretin devam ettiği iddialarını yalanlasa da ticaretin dolaylı yoldan sürdüğüne yönelik ikna edici bir açıklama getiremiyor.

Türkiye’de halk, ‘ticaret yapılmıyor’ acıkmalarınaikna olmuyor ve tepki gösteriyor. Halk, “arka planda İsrail ile’ ticaret yapılıyor iddialarına bile öfke ile tepki veriyor. 

Arka planda olası bir ticari ifşa, hükümet ile halkın arasını kökünden sarsacaktır. Halkın geçtiğimiz günlerde limanlara gidip tepki vermesi, olası ticaretin resmi olarak açığa çıkması durumunda yaşanacakların yanında noktadan bile ufak kalır. 

Bu Makale 189 defa okunmuştur.