ABD’nin Orta Doğu planı: İşte olası senaryolar…

PeyamaKurd - ABD cephesinde Orta Doğu'da birden fazla çatışma aynı anda yaşanabilir görüşü var. Merak edilen ise, ABD İran'ın saldırısına nasıl karşılık verecek?

ABD'nin önde gelen yayın organlarından Financial Times'da, en az üç ABD askerinin öldüğü Ürdün saldırılarının ardından, ABD'nin olası karşılığının ele alındığı bir yazı kaleme alındı.

Saldırılar sonrası, ABD'nin Orta Doğu'daki varlığının devam etmesi konusunda sıkıntılar yaşanacağı belirtilen analizde, ABD'nin özellikle şahin kanadının Biden yönetiminden beklentileri sıralandı.

Ayrıca, ABD'nin siber saldırılardan gizli operasyonlara kadar çok sayıda seçeneğin masada olduğu ifade edildi.  Joe Biden da saldırının ardından, kameraların karşısına geçerek, ölümcül saldırıya karşılık verileceğini duyurdu.

Biden ikinci defa yaptığı açıklamada, “Orta Doğu'da daha geniş çaplı bir savaşa ihtiyacımız olduğunu düşünmüyorum. Aradığım şey bu değil” diyerek ilk açıklamasını da biraz yumuşattı.

ABD’li yetkililerin en korktuğu senaryo yaşandı

Geçtiğimiz pazar günü üç ABD askerinin ölümüne neden olan hava saldırısı, Amerikalı yetkililerin İsrail ile Hamas arasında Ekim ayında patlak veren savaştan bu yana en korktukları gelişmeydi.

Saldırı, Washington'un Orta Doğu'daki müdahalesi açısından riskleri de artırdı. Seçim senesinde Biden üzerindeki siyasi baskıyı büyüdü ve ABD’nin bölgedeki politikasına da etki etti..

ABD merkezli CSIS düşünce kuruluşunun Orta Doğu programı direktörü Jon Alterman, Biden ve ekibinin tepkisini hesaplarken üç farklı hedefi dengelemeye çalıştığını dile getirdi.

Jon Alterman yaptığı değerlendirmede;

"Stratejik hedeflerden biri, bölgede yıllarca sürecek ve milyarlarca dolar harcanacak ucu açık bir savaşı önlemek. Diğer bir hedef İran'ı, Orta Doğu'da gücünü artırma ve ABD'yi Orta Doğu'dan çıkarma çabalarından caydırmak.

Son hedef ise bölgede tansiyonu düşürecek bir Filistin-İsrail çözümü yaratmak.

İdeal olan bunların üçünü birden yapmak. Yönetim, atacağı herhangi bir adımın bunlardan herhangi birini gerçekleştireceğinden yüzde 100 emin değil” dedi.

Orta Doğu, Yom Kippur’dan bu yana en tehlikeli döneminde

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise yaptığı açıklamada, Orta Doğu'nun 1973 yılında İsrail ve komşuları arasında yaşanan Yom Kippur savaşından bu yana en "tehlikeli" dönemecinde olduğunu söyledi.

Blinken, “Bölgedeki personelimizi ve çıkarlarımızı savunacağız" dedi. Ayrıca, ABD'nin tepkisinin "çok boyutlu, aşamalı olarak gelebileceğini ve zamana yayılacağını" da sözlerine ekledi.

ABD'li yetkililere göre bu yanıtın önümüzdeki günlerde başlaması ve ABD'nin şimdiye kadar hedef aldığından daha geniş bir hedef kitlesine yönelik birden fazla saldırı içermesi bekleniyor.

ABD, siber saldırılar ya da gizli operasyonlar da dahil olmak üzere, hemen göze çarpmayan başka yanıtlar da seçebilir.

İran doğrudan vurulabilir mi?

ABD yetkilileri İran'ı doğrudan vurmayı da düşünse de çoğu analist bunun gerçekleşmesini beklemiyor.

ABD merkezli düşünce kuruluşu Wilson Center'da Orta Doğu programı direktörü olan Merissa Khurma;

"Bence ABD'nin İran'ı doğrudan hedef alması pek olası değil ama tabii ki bu noktada kolay lokma, İran yanlısı milisleri ya da Irak veya Suriye'deki diğer Devrim Muhafızları noktalarını hedef almaktır. Verilecek yanıtın İran'daki herhangi bir üssü hedef alan bir yanıt olacağını sanmıyorum” görüşünde.

Financial Times'a değerlendiren uzmanlara göre;

"Bu tek bir saldırı olmayacak, muhtemelen birkaç tur saldırı olacak. Bence çok güçlü bir saldırı eylemi olmalı. Burada sadece soru şu olacak: Özel hedefler neler? Kulislere göre ABD, milislerin liderleri, Suriye ya da Irak'taki İranlı askeri personelleri ya da İran dışındaki unsurları vuracak.”

Orta Doğu'daki eski bir üst düzey ABD askeri komutanı ise;

"Muhtemelen hedef Şii milislerin ve Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'nün bu tür saldırılar gerçekleştirme kabiliyetlerini azaltmak, bunu yapma kapasitelerini bozmak ve caydırıcılığın yeniden tesis edilmesine katkıda bulunmak olacak” dedi.

Cumhuriyetçiler ne düşünüyor?

Capitol Hill'deki Cumhuriyetçi şahin kanat ise Biden yönetiminden agresif bir askeri karşılık verilmesini talep ediyor.

Donald Trump ve Nikki Haley gibi cumhuriyetçi başkan adayları Biden'ı İran konusunda zayıf kalmakla suçluyor.

ABD birçok seçeneği masada tutuyor

Analistler, askeri seçeneklerin yanı sıra ABD'nin İran'a baskı yapabileceği başka yollar da olduğunu, ancak bunların çoğu durumda ikinci ve üçüncü dereceden etkilere sahip olduğunu ve özellikle de seçim yılında zararlı olabileceğini belirtiyor.

Örneğin, ABD İran'ın tüm petrol ihracatına yaptırım uygulayabilir, ancak bu milyonlarca varil petrolün piyasadan çekilmesi anlamına gelir ki bu da Amerikalı sürücüler için benzin fiyatlarını yükseltebilir.

ABD ayrıca, İran'a elektrik için ödeme yapmasına izin verdiği Irak'ın ödemelerini engelleyebilir.

Bu Irak'ın bazı bölgelerinde elektriklerin kesilmesi anlamına gelir ki bu da ülkedeki ABD güçlerinin geleceğini müzakere etmeye başlayan Washington ve Bağdat arasındaki sürtüşmeyi artırır.