RÖPORTAJ | Mesud Barzani: Kürdistan Bölgesi, hesaplaşmanın parçası değil!
PeyamaKurd - Kürt lider, Al-Monitor'a verdiği özel röportajda bütçe müzakerelerinin "olumlu atmosferinden" bahsediyor, petrol yasasının geleceğini, ABD, İran, Çin ile ilişkileri ve Irak ve bölgedeki Kürt halkını etkileyen sorunları tartışıyor.
Efsanevi Kürt lider Barzani, ABD ve İran ile ilişkiler, İran ve Suudi Arabistan arasında Çin'in aracılık ettiği anlaşma, Arapların Suriye ile yakınlaşması, Irak ve bölgedeki Kürtlerin durumunu da ele aldı.
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) başkanı Mesud Barzani, Al-Monitor'a verdiği özel röportajda, Kürdistan'daki parlamento seçimlerini daha fazla ertelemek için bir neden görmediğini” dile getirdi.
Irak ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) arasında bütçe sorunu için ise, “Son görüşmelerde olumlu atmosfer vardı. Bu durum zor olan petrol yasası müzakereleri için elverişli olabilir” dedi.
2005'ten 2017'ye kadar Kürdistan Bölgesi başkanı olarak görev yapan Barzani, "Bütçe kararının %100 hoşumuza gittiğini söyleyemem, ancak bunun ileriye dönük olumlu bir adım olduğuna inanıyorum" diye ekledi.
‘KDP, 45 sandalyeli baskın bir parti’
Barzani'nin etkisi hem Kürt hem de Irak siyasetinde büyük ölçüde etkili olmaya devam ediyor. KDP, Kürdistan Bölgesi Parlamentosunda 45 sandalyeye sahip olan baskın bir parti. Rakip Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 21 üyeye sahipken, 111 üyeli mecliste kalan koltukları diğer küçük partiler dolduruyor.
KDP aynı zamanda mevcut Irak hükümetini oluşturan siyasi ittifak olan Koalisyon Çerçevesinin de üyesi.
Bütçede 'olumlu atmosfer' petrol görüşmeleri için elverişli olabilir
Geride bıraktığımız pazartesi günü, Irak Bakanlar Kurulu 2023-25 için bir bütçe tasarısını onayladı ve şimdi onay için Irak Temsilciler Konseyi'ne iletildi.
Irak, 2021'den beri bütçesiz ve geçen yıldan beri olağanüstü bir gıda güvenliği yasası altında faaliyet gösteriyordu.
Geçtiğimiz salı günü Selahaddin’de Mesud Barzani ile bir araya gelen Irak Başbakanı Muhammed Şii el-Sudani'ye göre, Kürdistan Bölgesi'nin önerilen yasa kapsamında Irak bütçesindeki payı %12,6.
Barzani, Irak hükümetinin gelirlerinin yüzde kaçının Kürdistan Bölgesi'ne tahsis edileceği konusunda uzun süredir devam eden bir anlaşmazlığa atıfta bulunarak, "Bu konu geçmişte Kürdistan Bölgesi'ne karşı haksız bir şekilde kullanıldı" dedi ve şöyle devam etti:
“Bütçe kararının %100 bize uygun olduğunu söyleyemem ama bunun ileriye dönük olumlu bir adım olduğuna inanıyorum.”
Barzani, bütçe görüşmelerini kapsayan "olumlu bir atmosferin" uzun bir süre sonra yakalanmasından memnun.
Barzani: "2007'den bu yana, Kürdistan Bölgesel Yönetimi bu yasayı parlamentoda yasalaştırmaya hazır. Bağdat'ta birbirini izleyen hükümetler şimdiye kadar bu konuda geri adım attılar ve bu henüz bir sonuca varılamadı. Ancak mevcut olumlu atmosferle, bunun [petrol yasası] ve bekleyen diğer yasama konularının geçmesine yardımcı olacağına inanıyorum.”
“Kürdistan parlamento seçimlerini 'ertelemek için bahane yok”
Diğer yandan KDP ile KYB arasındaki gerilim, geçen yıl yapılması gereken yeni parlamento seçimlerinde yaşanan çıkmazı da içeriyor.
Barzani, "Seçim şart ve yapılmalı, başka seçenek yok. Aksi takdirde devlet kurumları yasallığını kaybeder. Herhangi bir siyasi parti seçimlere engel olmak isterse kendini tecrit etmiş olur. Seçimler yapılacak” dedi.
“ABD'nin öncelikleri değişiyor, ancak bölge hâlâ önemli görülüyor”
Barzani, Çin ve Ukrayna'nın ulusal güvenlik gündeminin üst sıralarında yer almasıyla ABD'nin mevcut önceliklerinin değişmiş olabileceğini ancak bunun ABD'nin Irak ve Orta Doğu'da işleri hafife aldığı anlamına gelmediğini kaydetti.
Barzani, "Mevcut koşulları önceki dönemlerle kıyaslayamazsınız, ancak ABD bölgeye hâlâ önem veriyor" dedi. Barzani, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin'in ziyaretine de değinerek, "ABD, bölgeye önem veriyor, ilişkilerini ve temaslarını sürdürüyor” şeklinde devam etti.
Çin aracılı İran-Suudi anlaşması memnuniyetle karşılandı
İran ile Suudi Arabistan arasında Çin'in aracılık ettiği anlaşmayı memnuniyetle karşılayan Barzani, “Doğal olarak bölge devletleri arasındaki gerilimin son bulduğunu görmek isteriz. İran ve Suudi Arabistan bölgenin iki önemli ülkesidir” diye belirtti.
Barzani, Çin'in rolüyle ilgili olarak, "Geride bırakılan bazı boşlukları doldurmak için sessizce çalışıyorlar" dedi.
Kürdistan bölgesi, İran ile hesaplaşmanın parçası değil
Geçen yıl İran'ın Kürdistan Bölgesi'ne yönelik füze saldırıları sorulduğunda Barzani, "[Bunlar] tamamen haksızdı ve suçlamalar temelsizdi. İran ile çatışmaların veya hesaplaşmanın parçası değiliz. Topraklarımızın komşularımızın güvenliğini tehdit edecek bir üs olmasına izin veremeyiz" dedi.
İran bir komşu, onlarla herhangi bir gerginlik yaşamak istemiyoruz ve mümkün olduğu kadar normal ilişkilere sahip olmak istiyoruz” diye belirtti.
Suriye'nin şiddet döngüsünü sona erdirmesi gerekiyor
Barzani, Arap devletlerinin Suriye'yi yeniden devreye sokma adımlarını memnuniyetle karşıladı.
Barzani, "2011'den bu yana Suriye, cinayetler, yerinden edilmeler, mülteciler ve kitlesel yıkımla kaotik bir duruma tanık oldu" dedi. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hükümetinin rejim değişikliği çabalarına ve umutlarına atıfta bulunarak, "Ancak bundan sonra ne olabileceğine dair herhangi bir belirti yok".
"Alternatif kim olacak?" diye sordu Barzani. "Suriye'nin geleceği için net cevaplar ve politikalarda netlik yok."
Devletler Kürt haklarını ve kimliklerini tanımalı
Barzani, sadece Irak'ta değil, tüm bölgede Kürt halkının durumunu da ele aldı.
1979'daki ölümüne kadar Kürt hareketinin birincil siyasi ve askeri lideri olarak geniş çapta saygı gören Molla Mustafa Barzani'nin oğlu Barzani, "Kürtler tek bir ulustur, bunu açıkça söylemek gerekir" dedi.
Barzani, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Batılı güçlerin Kürtlere kendi kaderini tayin hakkını nasıl verdiğini ve sonra geri çektiğini ve Kürt halkının bir dizi devlet arasında bölündüğünü anlattı.
Barzani, "Kürtlere karşı sürekli baskı ve adaletsizlik var. Bu durum ölümlere, savaşlara ve çatışmalara yol açtı. Ancak Kürtler hayatta kalmayı başardı. Baskıcı hükümetler için ders, baskı ve şiddetle çözüm olmayacağıdır. Cevap bunun yerine pragmatizmde, ortak zemin bulmada ve şiddet içermeyen yöntemler kullanmakta yatıyor” diye vurguladı.
Barzani, Kürdistan Bölgesi'nin devlet içinde özerk bir yönetim olduğu Irak'ta Kürtlerin yaşadıklarının doğrudan diğer devletler için geçerli olmayabileceğini de sözlerine ekledi.
Barzani, "Çünkü her Kürt bölgesinin kendine has özellikleri, statüleri ve yaşadıkları ülkelerdeki koşulları var. Bu nedenle Irak'taki modelin Suriye, Türkiye ve İran'daki Kürtler için bir şablon veya plan olabileceğini söyleyemeyiz. Çözümlerin o ülkelerde bulunması gerekiyor” diye ekledi.
Efsanevi Kürt lider son olarak, "Bütün devletler baskı ve inkâr politikalarından uzaklaşmalı, Kürtlere karşı şiddete başvurmamalıdır. Bu ülkelerdeki Kürtlerin demokratik haklarını ve kimliklerini yaşayabilmeleri için çözüme yönelik ortak bir diyalog zemini olması gerekiyor” diye belirtti.
Bu Haber 42165 defa okunmuştur.
