Rusya’nın dünyaca tanınmış Sant-Petersburg Üniversitesi Siyaset Bölümleri’nde öğretim görevlisi olan Dr. Ceza Çingyanî, ‘’Ortadoğu’nun sorunlarınının çözümünün yol haritası” isimli bir tez hazırladı. Kürt siyaset bilimcisi tezini  görev yaptığı üniversitede seminer konusu yaptı.  Projede Irak devleti 3 parçaya bölünüyor ve Sünni Araplara ait parka Ürdün topraklarına bağlanması ile dikkat çekiyor.

Dr. Ceza Çingyanî’nin ABD Kongresi’ne de sunmayı planladığı tezinde  Ortadoğu’daki kaos ve sorunların nedenlerini şu şekilde sıralıyor: 

- En büyük nüfusa sahip bir ulus olan  Kürtlerin devlet olmaması.  

- Bölgedeki hakim olan etniselerin –Fars İran, Türk Türkiye  ve Suuni Arap Irak- diğer  etnik, dini ve mezhepsel yönden farklı olan grupların haklarına saygı gösterilmemesi.

- Bölge devletlerinin komşu ülkelerin uluslararası anlaşmalarla belirlenen meşru sınırlarına saygı göstermemesi.

- Bölge halkarının modern, demokratik bir zihniyete sahip olmaması.

Dr. Ceza Çingiyanî’nin tezine göre Kürdistan topraklarının zengin maden ve petrol yataklarına sahip olmasından ötürü İngilizler, Irak’ta Kürtleri Şii Araplara karşı dengede tutmak için Sünni Araplar içerisinde eritme taktiğine başvurdu.

Dr. Ceza Çingiyanî tezinde Güney Kürdistan’ın bir kez daha Bağdat’ın boyunduruğu altına girmesinin mümkün olmadığını belirterek, sorunun çözümü için şu önerileri sunuyor: 

1 – Kürdistan’da demokratik bir Kürt devletinin kurulması. Kürtlerin bağımsız bir devlet kurma hakkı meşudur. Kürtler ile Arap ulusları arasında kültürel ve toplumsal değerler açısından büyük farklar bulunmaktadır. Örneğin ilk Kürt kralı Şêx Mehmûdê Hefîd(Berzencî) İngilizlere “Biz Kürtler, Arapların iyi bir komşusu olabilirz. Ancak biz bir devlet sınırı içerisinde birikte huzur içerisinde asla yaşayamayız” demiştir. Bu konuda Irak’n kuruluşunda rol sahibi olan Arap siyasetçi Kamil “Kürt devleti kurulmadan Irak hiçbir zaman istikrara kavuşmaz” öngörüsünde bulunmuştur.

2 –  Her ne kadar etnik kökenleri Arap da olsa Şii Araplar ile Sünni Araplar arasında ruhen büyük bir ayrılık ve fark bulunmaktadır.  Bu ayrılık 1500 yıl öncesinden başlamıştır.

3 – Sünni Araplar Irak’ta azınlık olmasına rağmen İngilizlerin hatalı politikaları sonucu Baas rejimi dönemine kadar Irak’ta iktidarda kaldılar ve Saddam Hüseyin gibi bir diktatör ile birlikte yenildiler. Sünniler hiçbir zaman federal bir Irak sistemine inanmadılar.

Rusya’da görevli olan Dr. Ceza Çingiyanî Sünni Arapların sorunun ise şu şekilde çözülmesini öneriyor;

-Sünni Araplar için ayrı bir devlet: Kurulacak bu devlet Kürdistan Demokratik Cumhuriyeti ile Şii devleti arasında yer alacak. Ancak petrol kuyularının büyük kısmı Kürdistan’da yer aldığı için her iki devlet petrol gelirlerinden bir kısmının 20 yıl boyunca Sünni devlete verilmesi konusunda anlaşabilir.

Filistin-İsrail sorununa da değinilen tezde Irak Sünni devletinin Ürdün’e bağlanması halinde Filistin sorunun çözümünde önemli bir etkide bulunabileceği belirtiliyor.

Tezin sonunda Dr. Ceza Çingiyanî Irak’I Kürdistan, Sünni ve Şii devletlere bölen bir harita yer alıyor. Kürt siyaset bilimcisi sözkonusu tezini ABD Kongresi, Avrupa Parlamentosu, Rusya’nın Duma Parlamentosu, İsrail Parlamentosu ve Arap Birliği’ne sunmaya hazırlanıyor.

Basnews