چاوپێکەوتنی نهێنی دەزگا هەواڵگرییەکان لە بەیرووت

سەرچاوە ئەمنییە باڵاکانی دیمەشق ئاشکرایان کردووە، لە کۆتایی مانگی ڕابردوودا، کۆبوونەوەیەکی نهێنی لە بەیرووت، پایتەختی لوبنان، لەنێوان ژمارەیەک لە ئەفسەرانی هەواڵگری تورکیا (میت) و ئەفسەرانی پێشووی سوپای ڕژێمی سووریا بەڕێوەچووە، بە ئامادەبوونی لیوا کەمال حەسەن، سەرۆکی بەشی هەواڵگری سەربازی لە سەردەمی بەشار ئەسەد.
بەپێی سەرچاوەکان، شاندێکی تورکی بە سەرۆکایەتی بەرپرسانی دەزگای هەواڵگری لە ئەنقەرەوە گەیشتوون، و لیوا کەمال حەسەن هاوڕێیان بووە، کە ڕۆڵی ناوەندگیری لە نێوان هەردوو لادا گێڕاوە. ئەوان لەگەڵ ئەفسەرانی سووری لە ڕژێمی ئەسەد کۆبوونەتەوە کە دوای ڕووخانی ڕژێمەکە هەڵاتوون بۆ لوبنان، و سەرکردایەتی ناوەندە ئەمنییە هەستیارەکانیان دەکرد لە دەزگاکانی هەواڵگری ئاسمانی و سەربازی و ئاسایشی دەوڵەت لە سەردەمی ئەسەدی کوڕ.
سەرچاوەکان ئاماژەیان بەوەدا کە کۆبوونەوەکە هەڵسەنگاندنێکی گشتگیری بۆ دۆخی ئەفسەرانی ڕژێمی پێشوو و ئەوانەی دوای ڕووخانی ئەسەد لە وڵات هەڵاتوون، کردووە. ئەفسەرانی هەواڵگری تورکیا ناوی ئەوانەیان تۆمار کردووە و نیشانەی سووریان لە تەنیشت ئەو ناوانە داناوە کە تێوەگلاون لە تاوانی کوشتن و پێشێلکاری دژی خەڵکی سڤیل لە کاتی شەڕی سووریادا. هەروەها چەند کەسێکیشیان بە ڕاستەوخۆ بەشداریکردن لە ئۆپەراسیۆنەکانی پاکتاوکردنی مەیدانی تۆمەتبار کردووە.
سەرەڕای ئەوە، نوێنەرانی هەواڵگری تورکیا بەڵێنیان بەو ئەفسەرانە داوە کە ناوەکانیان لە لیستی داواکراوان لەلایەن دەسەڵاتی نوێی دیمەشقەوە دەسڕدرێتەوە، کە وەک ئامادەکارییەک بۆ دووبارە تێکەڵکردنیان لە پێکهاتەی دەسەڵاتی نوێی دیمەشق کە سەر بە ئەنقەرەیە، بە مەرجی پابەندبوونیان بە ڕێنماییەکانی تورکیا.
ئەو ئەفسەرانەی کە تێوەنەگلاون لە تاوانەکان، داوایان لێکراوە لە لوبنان بمێننەوە و جێی نەهێڵن، بە چاوەڕوانی گواستنەوەیان یان بۆ تورکیا یان بۆ بنکەی حمیمیمی ڕووسی لە کەناراوەکانی سووریا، بەپێی ئەوەی کە دواتر لایەنەکانی تورکیا و ڕووسیا ڕێک دەکەون.
هەواڵگری تورکیا لە بەشداربووانی کۆبوونەوەکەی داوای کردووە کە ڕێگەی پەیوەندی ڕاستەوخۆ لەگەڵ لیوا کەمال حەسەن دروست بکەن بۆ وەرگرتنی ڕێنماییەکان و ئاڵوگۆڕی زانیاری، هەروەها جەختی لەسەر مانەوەی خێزانەکانیان بە شێوەیەکی کاتی لە لوبنان کردووەتەوە، بە مەرجی ئەوەی کە دواتر دوای تەواوبوونی پڕۆسەی "ڕێکخستنەوە"، بگوازرێنەوە بۆ شوێنی نوێ.
لە کاتی کۆبوونەوەکەدا، هەواڵگری تورکیا هۆشداری ڕوونی دایە ئەفسەرانی ڕژێمی پێشوو لە هەر پەیوەندییەک لەگەڵ ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا یان سوەیدا، یان دروستکردنی پەیوەندی لەگەڵ هەر لایەنێک کە ئەنقەرە ڕازی نەبێت. هەروەها بە شێوەیەکی ڕوون هۆشدارییان پێدرا لە پەیوەندیکردن لەگەڵ ئێران یان حیزبوڵڵا لە لوبنان.
هەواڵگری تورکیا ئەفسەرە هەڵاتووەکانی ئاگادار کردەوە کە مووچەی ڕەمزییان بۆ تەرخان دەکرێت "بۆ دڵنیابوون لە پەیوەندییە فەرمییەکە"، سەرەڕای ئەوەی کە دۆخێکی دارایی باشیان هەیە، دووپاتی کردەوە کە لایەنی ڕووسی بەرپرسیار دەبێت لە بەڕێوەبردنی ئەم دۆسیەی دارایی و کارگێڕییە.
زانیارییەکان دووپاتی دەکەنەوە کە ئەم کۆبوونەوەیە لە چوارچێوەی پلانێکی هاوبەشدا دێت لە نێوان تورکیا و ڕووسیا بۆ دووبارە داڕشتنەوەی کاریگەری سەربازی و ئەمنی لە سووریا، لە ڕێگەی بەکارهێنانی ئەفسەرە جیابووەوەکانی پێشوو وەک ئامرازێک بۆ چوونە ناو دامەزراوەکانی دەوڵەتی نوێ لە دیمەشق، و دووبارە پێکهێنانەوەی دەزگا ئەمنییەکان بە شێوەیەک کە لەگەڵ بەرژەوەندییە هاوبەشەکانی ئەنقەرە و مۆسکۆدا بگونجێت.
چاودێران پێیان وایە کە ئەنقەرە لە ڕێگەی ئەم هەنگاوەوە هەوڵدەدات ئەفسەرانی پێشوو لە هەر نزیکبوونەوەیەکی ئەگەری لەگەڵ هێزەکانی سووریای دیموکرات یان هێزەکانی سوەیدا دوور بخاتەوە، لە کاتێکدا مۆسکۆ ئامانجیەتی کاریگەری خۆی لە کەناراوەکانی سووریا لە ڕێگەی ئەم ئەفسەرانەوە مسۆگەر بکات کە دەگوازرێنەوە بۆ دەوروبەری بنکەی حمیمیم.
شیکارییە هەواڵگرییەکان ئاماژە بە ئەگەری هەبوونی هەماهەنگی ناڕاستەوخۆ لە نێوان مۆسکۆ و تەلئەبیبدا دەکەن، کە ئامانجیەتی ڕێگری لە دروستبوونی پەیوەندی لە نێوان ئەم ئەفسەرانە و ئێران، و ڕێگری لە حیزبوڵڵا بۆ بەکارهێنانیان بۆ خزمەتکردنی بەرژەوەندییە ئەمنی و سەربازییەکانی.
هەروەها هەندێک لە شیکارانی سیاسی و سەربازی پێیان وایە کە هەندێک لە کەسایەتییە چالاکەکانی گۆڕەپانی عەلەوی لەم دواییانەدا پشتیان بە ناکۆکییەکانی نێوان هەڵوێستە نێودەوڵەتییەکان بەستووە.
ناکۆکی بەریتانی – ڕووسی – تورکی پاڵپشتییەکی دایە ئەو کەسایەتییانەی کە سەر بە ڕژێمی پێشوو بوون وەک کەمال حەسەن، ئەیمەن جابر، غەسان بیلال، و هیتر.
لە ماوەی ڕابردوودا ئەم کەسایەتییانە بە داوای هەواڵگری ڕووسیاوە دەستیان بە جووڵە کرد بەهێزەوە، چونکە ڕووسەکان هەستیان بەوە کردووە کە ڕۆژئاوا تێگەیشتووە کە بەڵێنەکانی تورکیا بۆ کۆنترۆڵکردنی ئەم گرووپانە دەستی بە شکستی کردووە، بەتایبەتی لەبارەی ڕاهێنانی سەرکردایەتییەکان و گرووپە سەربازییەکان و سەرکردایەتییەکان و ئەندامانی وەزارەتی ناوخۆ.