پەیامی کورد   ...    ئیسرائیل میحوەرەکەی فیلادلفیا چۆڵ ناکات ؟

 پێداگری سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لەسەر پاشەکشە نەکردن لە میحوەرەکانی فیلادلفیا و نتساریم نیشان دەدات کە ئیسرائیلی یەکان سەرەڕای ئاماژەکانیان، هیچ نیازێکیان نییە ئاگربەست لە کەرتی غەززە بەدەست بهێنن.

لەگەڵ دەستپێکردنی خولێکی نوێی دانووستانەکانی ئاگربەست لە دەوحە، زۆرێک لە شرۆڤەکاران هیوایان خواست ئیسرائیل ڕێککەوتنی ئاگربەست قبووڵ بکات و ناتانیاهوو ڕێگەیەکی دیکە بۆ مانەوە لە دەسەڵاتدا بدۆزێتەوە، ئەمەش بە لەبەرچاوگرتنی زیادبوونی چالاکی نێوەندگرەکان و پێویستی ناوچەکە بۆ هێورکردنەوەی شەڕ لە  ... غەززە. هەفتەی ڕابردوو، ویلیام بێرنز، برێت مەکگۆرک، محەمەد بن عەبدۆلڕەحمان ئال سانی، عەبدۆڵڵا بن محەمەد ئالخولەیفی و عەباس کامێل لە ڕۆژانی پێنجشەممە و هەینی کۆبوونەوە و دوو ئەجێندای جیاوازیان بەدواداچوون کرد: "ئاگربەستی غەززە" و "ئاڵوگۆڕی دیلەکان". هەنگاوێکی گەورە بەرەو بژاردەی وازهێنان لە ململانێی غەززە.

وادیارە لەم خولەدا لایەنی ئەمریکی بە لەبەرچاوگرتنی مەرجە نوێیەکانی ناتانیاهوو لە کۆبوونەوەی ڕۆما، پێشنیارێکی نوێی پێشکەش بە ئەکتەرە ناوەندگیرییەکان و بزووتنەوەی حەماس کردووە کە تا ئێستا لەلایەن هیچ لایەنێکەوە قبووڵ نەکراوە. بە واتایەکی تر واشینتۆن لە ڕۆڵی "نێوەندگیری" تێپەڕیوە و بە ئاشکرا مەرجەکانی لایەنی ئیسرائیلی لە شێوەی پێشنیارەکانی ئەمریکا لە دانووستانەکاندا دەخاتە ڕوو. بەم پێیە لە ماوەی ئەم تێبینییەدا هەوڵ دەدەین ووڵامی ئەو پرسیارە بدەینەوە کە بۆچی سوپای ئیسرائیل ئامادە نییە لە هێڵی سنووری فیلادلفیا و ڕێڕەوی نتساریم بکشێتەوە؟

لە خولی نوێی دانووستانەکانی دەوحەدا، ئەمریکا پێشنیارێکی نوێی خستە بەردەم لایەنە ناکۆکیەکان، کە بە ووتەی ئەندامانی باڵای بزووتنەوەی حەماس، دووبارەکردنەوەی داواکارییە گەورە مەبەستەکانی ناتانیاهوو بوو بە زمانێکی جیاواز. لە پلانە پێداچوونەوەکەدا، هێزەکانی سوپای ئیسرائیل لە میحوەرەکەی فیلادلفیا ناکشێنەوە، بەڵکوو تەنها ژمارەی هێزە سەربازییەکانی ناوچەکە کەمدەکاتەوە. هەروەها کۆنترۆڵی دەروازەی ڕەفەح ڕادەستی هێزەکانی PA دەکرێت. پرسێکی دیکەی مشتومڕئاوی بەردەوامی ئامادەبوون و چاودێریکردنی سوپای ئیسرائیل بوو لە ڕێڕەوی نتساریم بکشێتەوە .

شارەزایان پێیان وایە ئەم ڕێگایە کە غەززە دەکاتە دوو بەشی باکوور و باشوور، دەتوانێت ببێتە پێشەکییەک بۆ جیاکردنەوەی ناوچە جیاوازەکانی غەززە و جێبەجێکردنی بیرۆکەی کەناری ڕۆژئاوا لەم ناوچەیەدا. ناتانیاهوو لە دیدارێکدا لەگەڵ بنەماڵەی زیندانیانی ئیسرائیل گومانی خۆی لە جێبەجێکردنی ڕێککەوتنی ئاگربەست لەگەڵ حەماس دەربڕی و ڕایگەیاند کە لە هیچ باروودۆخێکدا لە میحوەری فیلادلفیا و نتساریم ناکشێتەوە. پێداگری لایەنی ئیسرائیلی لەسەر ئەم "هێڵە سوورە" و هەندێک مەرجی دیکە، وەک هەبوونی دەسەڵاتی ڤیتۆ بەسەر زیندانییە ئازادکراوەکانی فەلەستینی لە پرۆسەی ئاڵوگۆڕی زیندانییەکان، بووە هۆی ئەوەی بزووتنەوەی حەماس بەیاننامەیەکی فەرمی دەربکات و پێشنیاری ئەمریکا بۆ ئاگربەست لە غەززە ڕەت بکاتەوە.

میحوەری فیلادلفیا تەنها 14.5 کیلۆمەتر درێژی هەیە و یەکێکە لەو ڕێگا سنووردارانەی کە کەرتی غەززە بە جیهانی دەرەوە دەبەستێتەوە. ناتانیاهوو باش دەزانێت کە هیچ ڕێککەوتنێکی ئاگربەست بەبێ گواستنەوەی سەروەری ناوچە سنوورییەکان بۆ گرووپە فەلەستینییەکان و کشانەوەی تەواوەتی سوپای ئیسرائیل لە کەرتی غەززە مومکین نییە. پێداگری تیمی دانووستانکاری ئیسرائیل لەسەر ئەم مەرجە ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە ناتانیاهوو دوای ٣٢٠ ڕۆژ لە شەڕی گەردەلوولی ئەقسا هیچ ئیرادەیەکی بۆ قبووڵکردنی ئاگربەست نییە.

تێگەیشتن لە بڕیارێکی لەو شێوەیە کاتێک ڕوون بووەوە کە بە فەرمی ڕایگەیاند کە ئەگەر ناچار بکرێت لە نێوان زیندانییەکان و تەقەمەنی فیلادلفیا- نتسااریم دا هەڵبژێرێت، ئەوا دووەمیان هەڵدەبژێرێت! ئیسرائیل بە بیانووی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و پێشگرتن لە گواستنەوەی چەک لە ناوچەکانی پێشوودا بە نیازە لە ناوچەکانی پێشوودا بمێنێتەوە، لە کاتێکدا تەنانەت ئەکتەرە بیانییەکانی وەک میسریش لەگەڵ بەردەوامی بوونی هێزەکانی سوپای ئیسرائیل لەم ناوچەیە فەلەستینییە و دووبارەبوونەوەی… سیناریۆی کەناری ڕۆژئاوا.

دوای تیرۆرکردنی فوئاد شوکر و ئیسماعیل هەنیە، ئەمریکا هەوڵیدا پڕۆسەی دامەزراندنی ئاگربەست لە غەززە خێراتر بکات و ڕێگری بکات لە هەڵگیرسانی شەڕێکی بەرفراوان لە ناوچەکەدا بە پێشنیارکردنی بیرۆکەی "درووستکردنی پردێک" لە نێوانیاندا دانووستانەکانی ئاگربەست و کۆنترۆڵکردنی گرژییەکان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. لە ڕوانگەی ئەمریکاوە، هەر جۆرە ململانێیەکی ڕاستەوخۆ لە نێوان میحوەری خۆڕاگری و ئیسرائیل واشینتۆن و ووڵاتانی ڕۆژئاوایی بەرەوڕووی بژاردەی حەتمی پشتیوانی ڕاستەوخۆی ئیسرائیل دەباتەوە. بەدیهاتنی سیناریۆیەکی لەو شێوەیە بە مانای شکستی تەواوەتی دیموکراتەکان دەبێت لە هەڵبژاردنەکانی مانگی نۆڤەمبەر و چوونە ناو قەیرانێکی ئاڵۆزتر لە شەڕەکانی عێراق و ئەفغانستانی ئەمریکا. ڕەنگە هەر لەبەر ئەمەش بێت، دوای گەشتە بێ ئەنجامەکەی بلینکن بۆ فەلەستینی داگیرکراو، بایدن خۆی ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە ناتانیاهووە کرد و داوای لێکرد هەنگاوی جیددی بنێت بۆ گەیشتن بە ئاگربەست لە غەززە.

کاربەدەستانی حکوومەتی ئەمریکا باش دەزانن کە دانەنانی ئاگربەست لە غەززە چیتر هیچ هۆکارێکی زۆرەملێ بۆ دواخستنی ئۆپراسیۆنە تۆڵەسەندنەوەکانی ئێران و حێزبۆڵڵا ناڕەخسێنێت و ئاستی گرژییەکانی ناوچەکەش زیاتر دەبێت. پەرەسەندنی هێرشەکانی فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانی هەسەدە و ئۆپراسیۆنی شەهیدکردنی جیهادی ئیسلامی – حەماس لە تەلئەڤیڤ، یەکەم نیشانەی هۆشداری بەرخۆدان بوو لە شکستی خولی نوێی دانووستانەکانی ئاگربەست لە دۆحە. لەم جۆرە هەلومەرجەدا پرسیاری بنەڕەتی ئەوەیە ئایا ئیدارەی بایدن سەرکەوتوو دەبێت لە وەستاندنی تێکدەرەکانی لایەنی ئیسرائیلی و ڕازیکردنی ناتانیاهوو بۆ کشانەوە لە میحوەرەکانی فیلادلفیا و نەتزەریم؟ بە سەرنجدان بە پێشهاتەکانی ئێستای فەلەستینی داگیرکراو و درووستکردنی "بنبەست" لە دانووستانە سیاسییەکان، لە ئێستادا ووڵامی ئەو پرسیارەی سەرەوە نەرێنییە.

 

ئەم بابەتە 82 جار خوێندراوەتەوە