پەیامی کورد   ...   ئەمە چیپی کۆمپیوتەر نییە، بەڵکوو وێنەیەکی ئاسمانی شاری قەدەغەکراوی چینە!

شاری قەدەغەکراو شارێکی کۆن و کۆنی پەکین پایتەختی چین ە و بە یەکێک لە دیمەنە مێژووییە گرینگەکانی ئەم ووڵاتە دادەندرێت.
دەوترێت شاری قەدەغەکراو گەورەترین و تەواوترین کۆمەڵەی تەلارسازی دارە لە جیهاندا.
درووستکردنی شاری قەدەغەکراو لە ساڵی ١٤٢٠ی زایینی بە فەرمانی یۆنگلۆو سێیەم ئیمپراتۆری شانشینی مینگ دەستی پێکرد و لە ماوەی ١٤ ساڵدا دروستکرا. تا ساڵی ١٩١١ی زایینی و لەناوچوونی شانشینی چینگ (نزیکەی ٥٠٠ ساڵ)، بە گشتی ٢٤ ئیمپراتۆر لەم شارە قەدەغەکراوەدا نیشتەجێ بوون و فەرمانڕەوایی چینیان دەکرد. لە ساڵی ١٩٢٤ەوە سەردانی ئەم کۆمپلێکسە وەک مۆزەخانەی کۆشک کراوە بووە بەڕووی خەڵکدا و قەدەغەکردنی کۆتایی هاتووە.
ئەم کارە دەگمەنە بە پێکهاتەیەکی چوارگۆشە ڕووبەرەکەی نزیکەی ٧٢ هێکتار دەبێت. ڕەهەندەکانی درێژییەکەی لە باکوورەوە بۆ باشوور ٩٦١ مەتر و پانییەکەی لە ڕۆژهەڵاتەوە بۆ ڕۆژئاوا ٧٥٣ مەتر. دیوارێک بە بەرزی ١٠ مەتر و کانییەک بە پانی ٥٢ مەتر دەوری کۆمپلێکسەکەی داوە. دیوارەکە لە هەر لایەک دەروازەیەکی هەیە. لە لای باشوورەوە "دەروازەی میریدانی" و لە لای باکوور "دەروازەی هێزی ئیلاهی" هەیە. دیوارەکان ئەستوورن و بە شێوەیەک دیزاین کراون کە بەرگەی تەقەی تۆپخانەکانی ئەو سەردەمە بگرن.
شاری قەدەغەکراو بە تەواوی بە پێی سیستەمی ڕێوڕەسمی خانەدانەکانی فیئۆداڵی و بنەما چینایەتییەکان بنیات نراوە. پلانی گشتی و قەبارە و شێوازی تەلارسازی و ڕەنگ و دیکۆراتەکان هەموویان نوێنەرایەتی ئیمتیازاتی بنەماڵەی شاهانە و پلەبەندی ئەریستۆکراتی دەکەن. سێ کۆشکی ئەم کۆمپلێکسە، کۆشکی تای ها، کۆشکی جون ها و کۆشکی بایۆ ها، کە زیاتر سەرنجی خەڵک ڕادەکێشن، ئەو شوێنە بوون کە ئیمپراتۆرەکان دەسەڵاتی ئیمپراتۆری خۆیان تێدا بەکارهێناوە و ڕێوڕەسمی شایستەیان تێدا ئەنجامداوە. کۆشکی تای ها، ناوەندی تەواوی شاری قەدەغەکراو و تەختی شاهانەی زێڕینی ئیمپراتۆر لەم کۆشکەدا دەبینرێت.
ئەم کۆشکە خاوەنی لووکسترین تەلارسازییە لە شارە قەدەغەکراوەکەدا. ئەم کۆشکە لە باکووری گۆڕەپانەکە لەسەر سەکۆیەکی مەڕمەڕی سپی درووستکراوە کە ڕووبەرەکەی ٣٠ هەزار مەتر چوارگۆشەیە و بەرزییەکەی ٨ مەتر دەبێت. بەرزییەکەی ٤٠ مەتر دەبێت کە بەرزترین بینای شارە قەدەغەکراوەکەیە.
لە کولتوری چینی دا ئەژدیها نوێنەرایەتی دەسەڵاتی ئیمپراتۆریەت دەکات و ئیمپراتۆریش بە "کوڕی ئاسمانی" ئەژدیهای ڕاستەقینە ناودەبرێت. ناوەوەی کۆشکی تای ها بە نزیکەی ١٣ هەزار فیگەری ئەژدیها لە سەرەوە و خوارەوە ڕازاوەتەوە.

ژمارەی کۆشک و ژوورەکانی ناو شارە قەدەغەکراوەکە زۆر زۆرە. دەوترێت کە بە گشتی ٩٩٩٩.٥ ژووری تێدایە. بە گوێرەی کۆنە چینییەکان، شوێنی نیشتەجێ بوونی ئیمپراتۆرە ئاسمانییەکان ١٠ هەزار ژووری تێدایە، هەروەها ئەو ئیمپراتۆرانەی کە بە کوڕی ئیمپراتۆری ئاسمانی هەژمار دەکران، پێویستە دەستیان بەسەردا بگیرێت و لە ژمارەی ژوورەکانی ئیمپراتۆری ئاسمانی زیاتر نەبێت. بۆیە ژمارەی ژوورەکانی شاری حەرام نیو ژوور کەمترە لە ژمارەی ژوورەکانی کۆشکی ئاسمانی. (وادیارە ئەو نیوە ژوورە تەنها یەک پلیکانەی تێدایە).

بەپێی تۆمارە مێژووییەکان، لە سەردەمی شانشینی مینگدا، ١٠٠ هەزار پیشەوان و یەک ملیۆن کرێکار بەشداربوون لە درووستکردنی ئەم کۆمەڵگە زەبەلاحە کۆنە. کەرەستەی بیناسازی بەکارهێندراو لە هەموو ووڵاتەوە دەست دەکەوێت، تەنانەت پارێزگای یوونانیش کە چەند هەزار کیلۆمەترێک لێیەوە دوورە. لە شارەکەدا کەل وپەلی گرانبەها و دۆزراوەکان قەدەغەکراون و ژمارەیان بە کۆی گشتی دەگاتە یەک ملیۆن و یەک لەسەر شەشی کۆی دۆزراوەکانی چین لەخۆدەگرێت.