پەیامی کورد   ...   بەریتانیا و فەڕەنسا و ئۆکراین ڕێک دەکەون لەسەر کارکردن لەسەر پلانی ئاگربەست و پێشکەشکردنی بە ئەمریکا

ستارمەر ئاماژەی بەوەشکرد، ئەنجامدانی "دانووستانی چڕ" بۆ بەدەستهێنانی گەرەنتی ئەمنی لە ئەمریکا یەکێکە لە سێ پێکهاتەی ئاشتییەکی بەردەوام.

کیر ستارمەر، سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا لە ٢ی ئازاردا ڕایگەیاند، بەریتانیا، فەرەنسا و ئۆکراین کار لەسەر پلانێکی ئاگربەست دەکەن بۆ ئەوەی پێشکەشی ئەمریکا بکەن. ئەمەش لە کاتێکدایە کە ستارمەر خۆی ئامادە دەکات بۆ میوانداریکردنی سەرکردەکانی ئەورووپا بۆ گفتوگۆکردن لەسەر کۆتاییهێنان بە شەڕی ڕووسیا و ئۆکراین.

کۆبوونەوەی سەرکردەکانی ڕۆژی یەکشەممە کە ستارمەر بە میوانداری ستارمەر، بە پێچەوانەی کۆبوونەوەی ڕۆژی هەینی لەگەڵ ڤلۆدێمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکراین ، لە کۆشکی سپی بەڕێوەچوو؛ کۆبوونەوەیەک کە لەو میانەدا دۆناڵد ترامپ سەرۆکی ئەمریکا ڕەخنەی لە زێلێنسکی گرت کە ئامادە نییە بۆ ئاشتی و پاڵپشتییەکانی ئەمریکا لە بەرگریکردن لە ئۆکراین لە بەرامبەر لەشکرکێشی سێ ساڵەی ڕووسیا بەرز نرخاندووە.

ستارمەر ئاماژەی بەوەشکردووە، کاردەکات بۆ زیندووکردنەوەی دانووستانەکانی ئاشتی و ڕووداوە ناخۆشەکەی هەینی وەک دەرفەتێک بەکاردەهێنێت بۆ دووبارە پەیوەندیکردن لەگەڵ ترامپ و زێلێنسکی و ئێمانۆئێل ماکرۆن سەرۆکی فەڕەنسا و "مەیلی نییە بەشداری قسەکردنە ئاگرینەکان بکات".

ستارمەر لە لێدوانێکیدا بۆ بی بی سی ووتی : گەیشتوینەتە ڕێککەوتنێک کە بەریتانیا بە هاوبەشی لەگەڵ فەرەنسا و ئەگەری هەیە یەک یان دوو ووڵاتی دیکە لەگەڵ ئۆکراین کار لەسەر پلانێک بکەن بۆ کۆتاییهێنان بە شەڕەکە و دواتر لەگەڵ ئەمریکا هاوبەشی بکەن. ستارمەر ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو و ماکرۆن دوای کۆبوونەوەی نێوان ترامپ و زێلینسکی لەگەڵ ترامپ قسەیان کردووە.

سەرکردەکانی ئەورووپا هەوڵ دەدەن سیستەمی بەرگری کیشوەرەکە بەهێزبکەن بۆ بەرگریکردن لە ئۆکراین لە کۆبوونەوەیەکدا کە ڕۆژی یەکشەممە بەڕێوەدەچن و تاوتوێی پێکهێنانی هێزێکی سەربازی ئەورووپی دەکەن کە بۆ ئەو ووڵاتە جەنگاوەرەکە بڵاوەپێبکرێن و ئاگربەست بەدیبهێنن. ستارمەر پێشنیاری کرد کە هێزێکی سەربازی لەسەر بنەمای هاوپەیمانی پێکبهێنرێت.

ستارمەر ئاماژەی بەوەشکرد، متمانەی بە ڤلادێمیر پووتین، سەرۆکی ڕووسیا نییە، بەڵام متمانەی بە ترامپ هەیە.

ووتی: ئایا باوەڕم بە دۆناڵد ترەمپ هەیە کاتێک باس لە ئاشتی بەردەوام دەکات؟ "وڵامەکە بەڵێیە."

ستارمەر ئاماژەی بەوەشکرد، ئەنجامدانی "دانووستانی چڕ" بۆ بەدەستهێنانی گەرەنتی ئەمنی لە ئەمریکا یەکێکە لە سێ پێکهاتەی ئاشتییەکی بەردەوام.

ستارمەر دەڵێت: ئەگەر بمانەوێت گرێبەستێک بەدەست بهێنین و شەڕەکە کۆتایی بێت، دەبێت پشتگیری لە گرێبەستەکە بکەین. خراپترین دەرئەنجام بریتییە لە وەستانێکی کاتی و هەنگاونانەوەی پووتین بۆ ناو شەڕەکە. ئەمە لە ڕابردوودا ڕوویداوە. ئاماژەی بەوەشکردووە، پێموایە ڕووبەڕووی مەترسییەکی ڕاستەقینە بووینەوە، هەر بۆیەش پێویستە دڵنیابین لەوەی ئەگەر بڕیارە ڕێککەوتنێک ڕووبدات، ئەوە ڕێککەوتنێکی بەردەوامە نەک پچڕانێکی کاتی.

لووتکەکە کە لە لانکاستەر هاوس - کۆشکێکی ٢٠٠ ساڵە لە نزیک کۆشکی باکینگهام بەڕێوەدەچێت، سەرکردەکانی فەڕەنسا، ئاڵمانیا، دانیمارک، ئیتاڵیا، هۆڵەندا، نەرویج، پۆڵەندا، ئیسپانیا، کەنەدا، فینلاند، سوید، کۆماری چیک و ڕۆمانیا بەڕێوەدەچێت.

وەزیری دەرەوەی تورکیا و سکرتێری گشتی ناتۆ و سەرۆکەکانی کۆمیسیۆنی ئەورووپا و ئەنجوومەنی ئەورووپا لە بەشداربووانی دیکەی ئەم کۆبوونەوەیەن.

سەرۆکی ئۆکراین دوای کۆبوونەوەیەکی مشتومڕاوی ڕۆژی هەینی لە کۆشکی سپی کە بووە هۆی هەڵوەشاندنەوەی ڕێککەوتنی کانزاکانی زەوی دەگمەن و ترامپ بە زێلینسکی ووت هەرکاتێک ئامادە بوو بۆ ئاشتی بگەڕێتەوە.

ستارمەر دوای ئەوەی ڕۆژی شەممە گەیشتە بەریتانیا بۆ بەریتانیا لە باوەشی گرت.

ستارمەر دەڵێت: "ئێوە پشتگیری تەواوی شانشینی یەکگرتووتان هەیە، ئەمەش بەڵگەی ئەو هاوارانەی لەسەر شەقامەکانە". "تا کۆتایی لەگەڵ ئێوە و لەگەڵ ئۆکراین دەوەستین".

هەروەها ستارمەر بەڵێنیدا بوودجەی سەربازی ووڵات بۆ 2.5%ی بەرهەمی ناوخۆیی تا ساڵی 2027 زیاد بکات. لەوانەیە ووڵاتانی دیکەی ئەوروپیش بە هەمان شێوە پەیڕەو بکەن.

پێتر فیالا، سەرۆکوەزیرانی چیک ڕۆژی شەممە ڕایگەیاند: پێویستە ووڵاتانی ئەورووپا بوودجەی سەربازی خۆیان بۆ لانی کەم لەسەدا ٣ی بەرهەمی ناوخۆیی زیاد بکەن، چوونکە کیشوەرەکە ڕووبەڕووی تاقیکردنەوەیەکی مێژوویی بەرگرییەکەی دەبێتەوە.

ووتیشی: ئەگەر ئێمە بە ڕادەی پێویست هەوڵەکانمان زیاد نەکەین و با دەستدرێژکار مەرجەکانی خۆی بۆ ئێمە دیکتە بکات، ئەوا کۆتاییمان بە باشی نابێت.

ماکرۆن وێڕای داوای لە دراوسێ ئەوروپیەکانی کرد کە زیاتر یەک بگرن، پێشوازی لە زیادبوونی بوودجەی بەرگری ووڵاتەکەی کرد و ئاماژەی بەوەشکرد، ئەمریکا ڕاست دەکات کە سەرنجی سەربازی خۆی بگوازێتەوە بۆ چین و ئاسیا.

ماکرۆن ووتی: دەبوو زووتر لە خەو لە خەو هەڵساین. ساڵانێکە دەڵێم پێویستمان بە ئەورووپایەکی بەهێزتر و یەکگرتووتر و سەربەخۆترە.