پەیامی کورد   ...   دواجار دوای مشتومڕێکی زۆر، ئێران ووڵامی نامەکەی سەرۆکی ئەمریکای دایەوە.

ناردنی ووڵامی فەرمی کۆماری ئیسلامی بۆ ترامپ لە ڕێگەی ووڵاتێکی نێوەندگیرەوە لە ئەبووزەبی یەوە بۆ مەسقەت؛ چیرۆکێک دەربارەی پەیامێکی نهێنی/ناوەندگیری متمانە؛ بۆچی عوممان نامەکەی ئێرانی ڕادەستی ئەمریکییەکان کرد؟
بە پێی ڕاپۆرتی تۆڕی شارغ؛ دواجار دوای مشتومڕێکی زۆر، تاران ووڵامی نامەکەی سەرۆکی ئەمریکای دایەوە. دوابەدوای ئەم پرسە، عەباس عێراقچی سەبارەت بە کاتی ووڵامدانەوەی ئێران بۆ ئەو نامەیەی کە دۆناڵد ترامپ ناردبووی، ڕایگەیاند کە "ووڵامی فەرمی کۆماری ئیسلامی ئێران ڕۆژی چوارشەممە، ٦ی فەروەردین ١٤٠٤، لە ڕێگەی ووڵاتی عوممانەوە بۆ لایەنی ئەمریکی نێردراوە". ئەو بەرپرسەی سیاسەتی دەرەوەی ووڵاتەکەمان زیادی کرد: ئەم نامەیە ڕوونکردنەوەیەک لە هەڵوێستە فەرمییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران سەبارەت بە پێشهاتەکانی ئێستا و ووڵامدانەوەی وورد بۆ ئەو خاڵانەی کە بەڕێز ترامپ ورووژێندراون، کە بەپێی پێویست بە لایەنی بەرامبەر ئاگادارکراونەتەوە لەخۆدەگرێت. ئاراغچی وێڕای جەختکردنەوە لەسەر سیاسەتی پرەنسیپی ئێران بەرامبەر بە دانووستان، ووتی: کۆماری ئیسلامی ئێران هەر جۆرە وتووێژێکی ڕاستەوخۆ لە چوارچێوەی بەردەوامی زۆرترین فشار و هەڕەشەی سەربازی بە بێ بونیاتنەر دەزانێت، بەڵام دانووستانە ناڕاستەوخۆکان وەک ئەو دانووستانانەی کە لە حکومەتەکانی پێشوودا ئەنجام دراون دەتوانن بەردەوام بن.
وەزیری دەرەوەی ئەمریکا هەروەها لە پەراوێزی ڕێپێوانی ڕۆژی قودس بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند کە "بە ووردی پێداچوونەوە بە نامەکەی سەرۆکی ئەمریکا کراوە و ڕەهەندی جۆراوجۆری تێدایە". لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا تۆنێکی هەڕەشەئامێز دیارە، بەڵام کۆماری ئیسلامی ئێران ڕێگە نادات هیچ کەسێک بە زمانی هەڕەشەئامێز لەگەڵ نەتەوەی ئێران قسە بکات. عێراقچی لە درێژەی قسەکانیدا ئاماژەی بەوەدا کە "هەوڵێک دراوە بۆ کردنەوەی پەنجەرەیەک بۆ دیپلۆماسی، ووڵامی ئێرانیش بە شێوەیەک داڕێژراوە کە بە ڕوونی هەڵوێستەکانی ووڵات ڕوون بکاتەوە". "ئەم ووڵامە بە شێوەیەکی گونجاو گەێندراوەتە لایەنی ئەمریکی".

عەلی شەمخانی، سکرتێری پێشووی ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی، ڕایگەیاند کە نامەی ووڵامدانەوەی ترامپ سنووردار کراوە و ڕایگەیاندووە کە "لە نامەکەدا هاتووە کە ئێران ئامادەیە بۆ دانووستانی ناڕاستەوخۆ و ئەگەر دانووستانەکان لە هەڵوێستێکی یەکسانەوە بن، ئامادەیی هەیە بۆ ئەوەی هەنگاوی زیاتر بۆ دانووستانەکان بنێن".

نامەکە بەم نزیکانە دەگاتە کۆشکی سپی.

دوای چەند کاتژمێرێک لە قسەکانی عێراقچی، ماڵپەڕی ئەکسیۆس بە پشت بەستن بە سەرچاوە ئاگادارەکان بڵاویکردەوە، عوممان نامەکەی پێگەیشتووە و بەم زووانە دەیگەیەنێتە کۆشکی سپی. سەرچاوەکە هەروەها دووپاتی کردەوە کە ئەمریکا لە ووڵامی ئێران ئاگادار کراوەتەوە بەڵام ئامادە نەبوو وردەکارییەکان بخاتەڕوو. هەروەها کۆشکی سپی ڕەتیکردەوە هیچ لێدوانێکی فەرمی لە ووڵامی ئەم هەواڵەدا بدات.

لە هەمان کاتدا تۆڕی ئەلمەیادین هەروەها بە پشتبەستن بە پەیامنێرەکەی لە تاران ڕاپۆرتی دا کە ئێران لە ڕێگەی عوممان ەوە ووڵامی نامەکەی ترامپ ی داوەتەوە؛ نامەیەک کە پێشتر ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی بۆ تاران گواستووەتەوە. ئەو دەزگایە میدیاییە زیادی کرد: ئەمە یەکەم جارە کە ئێران ڕاستەوخۆ ووڵامی نامەکەی سەرۆک کۆماری ئەمریکا دەداتەوە؛ "ووڵامێک کە پەیامی دیپلۆماسی زۆر گرینگ لەخۆدەگرێت" بە پێی ئەم ڕاپۆرتە، کۆماری ئیسلامی ئێران لە نامەکەیدا جەختی لەوە کردووەتەوە کە هەرگیز بە ناوی هیچ گرووپێک یان هێزێکی ناوچەییەوە ناچێتە ناو دانووستان و ئەو مەرجە "ناواقیعیانە" قبووڵ ناکات کە لەلایەن ترامپ ەوە خراوەتە ڕوو ووڵامێک کە هەموو بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا لە ناوچەکەدا بگرێتەوە.

بۆچی عوممان هەڵگری ووڵامدانەوەی تاران بوو بۆ ئەمریکا؟

دوابەدوای ناردنی نامەی ووڵام دانەوەی ترامپ، پرسیاری سەرەکی ئەوەیە: جگە لە ناوەڕۆکی ووڵامەکەی تاران، بۆچی ئێران نامەی ووڵامدانەوەی ترامپ ی لەڕێگەی عومانەوە نارد؟ عەباس عێراقچی ئەو پرسەی ڕوونکردەوە و ووتی "ئۆمان لە ڕابردوودا هەمان ڕۆڵی گێڕاوە. "ئەوان ئەم ڕۆڵە نێوەندگیرییەیان گێڕاوە هەم لە دانووستانەکانی بەرجام و هەم لە کارلێکەکاندا کە لە چەند ساڵی ڕابردوودا لە حکوومەتی ڕەیسی دا هەبوون، بەپێی ئەوەی لە نێوان ئەو ووڵاتانەی کە لە نێوان ئەو ووڵاتانەی کە لە نێوانیاندا هەیە، لە نێوان ئەو ووڵاتانەی کە لە نێوانیاندا هەیە لە نێوان ئەو ووڵاتانەدا. هەڵبژاردنی عوممان هەڵبژاردەیەکی تەواو سرووشتی بوو." لە هەڵوێستی ئاراقچی، پێدەچێت کە ڕوونکردنەوە و جەختکردنەوە لەسەر کەناڵی عوممان لەبری قەتەرس و ئیماراتەکان وەک ناوبژیوانێکی متمانەپێکراو ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە موسکات دەتوانێت میوانداری دانووستانەکانی ناڕاستەوخۆ بکات ئەگەر ئیدارەی ترامپ بە هەمان شێوە، سیننێتی شرۆڤەیی، کە پێشتر هاتووچۆی ترامپ بووە لە ژێر ناونیشانی "سەرۆکی ئێران ووڵامی نامەی سەرۆکی ئەمریکا دەداتەوە". 1- ئێران لە ڕێگەی عوممانەوە ووڵامی دایەوە، لەکاتێکدا لە ڕێگەی ئیماراتەوە نامەکەی ترامپ ی پێگەیشت. پەیوەندییە بەرفراوانەکانی ئیمارات لەگەڵ ئیسرائیل و ئیمزاکردنی ڕێککەوتننامەکانی ئەبراهام هۆکاری بێ متمانەیی ئێرانە بە ئیمارات و ڕەتکردنەوەی ئێران لە ڕۆڵی ئەبووزەبی لە پەیوەندییەکانی تاران و واشینتۆن. 2. ئێران ڕایگەیاند کە بەپێی سیاسەتی ئێستای ئەمریکا (گەمارۆ و هەڕەشەی فشار)، دانووستانی ڕاستەوخۆی لەگەڵ واشینتۆن نابێت، بەڵام وەک ڕابردوو دەرگای دانووستانی ناڕاستەوخۆ کراوەیە. من باوەڕم وایە تاران دەیەوێت سەرەتا نیازپاکی و جیددیەتی ترامپ تاقی بکاتەوە و ئەگەر ووڵامەکەی بەڵێ بێت، بچێتە ناو دانووستانی ڕاستەوخۆوە. لە هەمان کاتدا ووڵامی ڕاستەوخۆی ڕێبەری ئێران بۆ سەرۆکی ئەمریکا جێگای سەرنجە. 3- تێڕوانینی من ئەوەیە کە ئێران لە وەڵامێکی دوولایەنەدا ووڵامی هەموو لایەنە گرینگەکانی نامەکەی ترامپ ی دایەوە و پێشوازی لە لایەنە ئەرێنییەکانی نامەکەی ترامپ کرد و ووڵامی هەڕەشەکانی ناو نامەکەی ئەمریکای دایەوە بە هەڕەشەی دژە هەڕەشە. 4- لە بارودۆخی ئێستادا، ڕۆڵی ووڵاتی نێوەندگر بۆ دانووستانەکانی نێوان ئێران و ئەمریکا گرینگ دەبێت. "پێدەچێت عوممان و ڕووسیا شانسی نێوەندگیری زیاتریان هەبێت".