پەیامی کورد   ...   زیادکردنی تێچووی مۆدێرن کردنی چەکی ئەتۆمی ئەمریکا

ڕاپۆرتی "دامەزراوەی ڕووسی" (Roscongress)، کە خراوەتە بەردەستی سپۆتنیک، باس لەوە دەکات کە ئەمریکا 138 ملیار دۆلار خەرج دەکات بۆ مۆدێرن کردنی چەکی ئەتۆمی تا ساڵی 2049، لەکاتێکدا لە ساڵی 2023، پێنتاگۆن زیاتر لەو خەرجییە خەرج دەکات کە 200 بەرزی وەرگرتووە چەکی ئەتۆمی، کە گەورەترین گەیاندنی تاکە ساڵە لە دوای جەنگی ساردەوە.

500 ملیار دۆلاری دیکەش بۆ بەڕێوەبردنی کۆگا خەرج دەکرێت. لە ئێستادا زیاتر لە ٦٧ هەزار فەرمانبەر سەرقاڵی جێبەجێکردنی ئەم پرۆگرامە گەورەیەن، لە ماوەی ١٠ ساڵی ڕابردووشدا ژمارەیان زیاتر لە ٧٠٪ زیادی کردووە. لە ڕاستیدا هەموو ئەمانە وەک لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژەی پێکراوە، بە مانای دەستپێکی پێشبڕکێی چەک و چۆڵە.

بەگوێرەی ڕاپۆرتەکە، ئەمریکا بەرهەمهێنانی ناوکی پلۆتۆنیۆمیش خێراتر دەکات، کە وەک فیوز کاردەکەن بۆ بەهێزکردنی چەکی ئەتۆمی. ئەمریکا کە لە کۆتایی هەشتاکانی سەدەی ڕابردووەوە لە ڕاستیدا ئەم چەکی ئەتۆمی بەرهەم نەهێناوە، دەیەوێت تا ساڵی ٢٠٣٠ لانیکەم ٨٠ یەکە لە ساڵێکدا بەرهەم بهێنێت.

هەروەها ئەمریکا زۆربەی دامەزراوەکانی هەڵگرتنی چەکی ئەتۆمی لە ئەورووپا مۆدێرن دەکات. ئێستا ٦ بنکە لە ٥ ووڵاتی ناتۆدا هەیە کە بۆمبی ئەتۆمی ئەمریکی لە کۆگاکانی ژێر زەویدا هەڵگیراون کە پێی دەوترێت "سیستەمی هەڵگرتن و ئاسایشی چەک".

تا مانگی ئەیلولی ساڵی ٢٠٢٣ ئەمریکا خاوەنی ٣٧٤٨ سەری ئەتۆمییە. سەرەڕای ئەوەش، تا ساڵی ٢٠٢٠، تێکڕای تەمەنی چەکی ئەتۆمی لە کۆگاکەیاندا ٢٧.٥ ساڵە، کە بەرزترینە لە مێژووی ڕاپۆرتکردن بۆ هێزە ئەتۆمییەکانی ئەمریکا.