پەیامی کورد   ...   سەعوودیە : شوێنی مەبەستی پوتین بۆ ئەنجامدانی کۆبوونەوەی ئاشتی لەگەڵ ئۆکراین

سەرۆکی ڕووسیا سعەوودیای وەک "بژاردەیەکی گونجاو" بۆ ئەگەری دیدارێکی ئاشتی نێوان مۆسکۆ و کیێڤ ڕاگەیاند.

بەگوێرەی ڕاپۆرتێک ، ڤلادێمیر پووتین سەرۆکی ڕووسیا ڕۆژی هەینی لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا باسی نێوەندگیری ڕیازی لە نێوان مۆسکۆ و کیێڤ کردووە.

لە ووڵامی پەیامنێرێکی سەعوودی سەبارەت بە نێوەندگیری سەعوودیە و ئەگەری بەشداریکردنی ڕووسیا لە کۆبوونەوەی ئاشتی نێوان ڕووسیا و ئۆکراین لە سەعوودیە، ووتی: لە چاوی ڕووسیادا سەعوودیە ووڵاتێکی دۆست و دۆستانەیە.

هەروەها پوتین "ستایشی" "هەوڵەکانی" ڕیازی کرد بۆ نێوەندگیری نێوان مۆسکۆ و کیێڤ.

بەگوێرەی ڕاپۆرتێک"، سەرۆکی ڕووسیا زیاتر زیادی کرد: ئەگەر سەعوودیە کۆبوونەوەیەکی لەو شێوەیە ئەنجام بدات، شوێنی کۆبوونەوەکە بۆ ئێمە گونجاو دەبێت. بەڵام هەر لێدوانێکی کۆتایی پێویستە لەسەر بنەمای ئەو ڕەشنووسە بێت کە لە کاتی دانووستانەکانی ٢٠٢٢ لە تورکیەدا گەیشتوونەتە دەست”.

بە ووتەی پووتین، شاندی ئۆکراین سەرەتا ڕەشنووسی پەیماننامەیەکیان پەسەند کرد کە ئۆکراین دەکاتە ووڵاتێکی بێلایەن و سنووردارکردنی توانا سەربازییەکانی، بەڵام دواتر لەناکاو مێزی دانووستانەکانی بەجێهێشت. دواتر بەرپرسانی کیێڤ ڕایانگەیاند کە متمانەیان بە ڕووسەکان نییە و لەلایەن سەرکردەکانی ڕۆژئاواوە ئامۆژگارییان کردووە کە مەرجەکانی مۆسکۆ قبووڵ نەکەن.

لە مانگی ئەیلولی ساڵی ٢٠٢٤، ڤیکتۆریا نولاند، جێگری پێشووی وەزیری دەرەوەی ئەمریکا پشتڕاستی کردەوە کە واشنتۆن پێی وایە ئەو مەرجانەی پێشکەش بە ئۆکراین کراوە لە کاتی دانووستانەکانی تورکیادا، "ڕێککەوتنێکی باش" نین.

لە لایەکی دیکەوە، ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکرانیا لەو کاتەوە جەختی لەوە کردووەتەوە کە ئاشتی تەنیا لەسەر بنەمای مەرجەکانی کیێڤ بەدی دێت، لەوانە گەڕانەوەی خاکی ئۆکرانیا بۆ سنوورەکانی ساڵی ١٩٩١. مۆسکۆ هەروەها ڕایگەیاندووە کە ئەو بەناو "فۆرمۆلەی ئاشتی"ی زێلێنسکی قبووڵکراو نییە و دەبێت کیێڤ دان بە "واقیعە خاکی" نوێیەکاندا بنێت.

سەرەڕای ئەوەش، لە کۆبوونەوەیەکی ڕۆژی هەینی دا لەگەڵ بەرپرسانی میدیای فەرمی ووڵاتانی ئەندامی بریکس لە شوێنی نیشتەجێ بوونی سەرۆکایەتییەکەی لە گەڕەکی مۆسکۆ، سەرۆکی ڕووسیا ئاماژەی بەوەدا کە مۆسکۆ ئارەزووی دامەزراندنی ئاشتییەکی هەمیشەیی لەگەڵ کیێڤ دەکات و تەنها هەوڵی ئەوە نادات پێویستە ئاگرێکی کاتی دابنرێت.

بە ووتەی پووتین، ئامانجی ڕووسیا دەستەبەرکردنی بەرژەوەندییە ئەمنییە درێژخایەنەکەیە.

پوتین ڕایگەیاند: کاتێک باس لە جۆرێک لە پرۆسەی ئاشتی دەکەین، نابێت بەدوای پرۆسەی ئاگربەستی یەک هەفتە، دوو هەفتە، یان یەک ساڵدا بگەڕێین، بۆ ئەوەی لەم ماوەیەدا ئەم وڵاتە ئەندامی ناتۆ کە پشتیوانی ئۆکرانیا دەکەن بتوانن خۆیان چەکدار بکەنەوە و تەقەمەنی نوێ بەدەست بهێنە." ڕزگار بکە."

بە ووتەی سەرۆکی ڕووسیا، مۆسکۆ هەوڵدەدات "بگاتە مەرجەکانی ئاشتییەکی سەقامگیر و بەردەوام و درێژخایەن، کە ئاسایشی یەکسان بۆ هەموو بەشداربووانی ئەم پرۆسەی سەختە مسۆگەر دەکات".

مانگی ڕابردوو لە میانەی دانووستانەکانی تورکیا، سەرۆکی ڕووسیا ڕایگەیاند کە کیێڤ ئامادەیە بێ لایەنی سەربازی خۆی ڕابگەێنێت و هێزە چەکدارەکانی سنووردار بکات و هەڵاواردن بەرامبەر ڕووسەکان ڕابگرێت و لە بەرامبەریشدا مۆسکۆ هاوشانی زلهێزەکانی دیکەی جیهان گەرەنتی ئەمنی بۆ ئۆکراین دەخەنە ڕوو .

پوتین مانگی ڕابردوو وتی: ئەم بەڵگەنامەیە جێبەجێ نەکرا، چونکە فەرمان بە ئۆکراینییەکان کرا کە جێبەجێی نەکەن، چوونکە نوخبەی ئەمریکا و هەندێک ووڵاتی ئەورووپایی دەیانویست شکستێکی ستراتیژی بەسەر ڕووسیادا بسەپێنن.

چوارشەممەی ڕابردوو سەرۆکی ئۆکراین لە وتارێکدا لە پەرلەمانی ئۆکراین پەردەی لەسەر بەناو "پلانی سەرکەوتن" بۆ شەڕ لەگەڵ ڕووسیا لادا. بە ووتەی زێلێنسکی، ئەم پلانە دانوستان لەگەڵ ڕووسیا ناگرێتەوە، بەڵکو داوا دەکات ڕۆژئاوا "ئۆکرانیا بەهێز بکات بە ئامانجی گەیشتن بە چارەسەری دیپلۆماسی".

"دیمیتری پێسکۆڤ"، ووتەبێژی کرێملین، لە ووڵامی ئەم بەناو پلانی سەرکەوتنی زێلێنسکی دا، جەختی لەوە کردەوە کە ئەم لایەنە تەنیا نەخشەی بەردەوامی دوژمنایەتییەکانە و ئاشتی تەنیا کاتێک بەدی دێت کە حکوومەتی کیێڤ "هات". بۆ هەستەکانی" و ڕەگ و ڕیشەی ئەو کێشەیەی کە بووە هۆی ئەوەی شەڕەکە بناسێت