پەیامی کورد   ...   یەکەم مانگی دەستکردی چین کە دەتوانرێت دووبارە بەکاربهێندرێتەوە بۆ سەر زەوی

ئەم مانگە دەستکردە بە ناوی "شی جیان-١٩" لە ٢٧ی ئەیلوول لە سەنتەری هەڵدانی مانگە دەستکردەکانی جیوکوانەوە بە مووشەکێکی درێژی ئازاری دوو ڕوویی هەڵدرا.

بەگوێرەی ڕاپۆرتێک ، دەزگای بۆشایی ئاسمانی چین ڕایگەیاندووە کە ووڵاتەکەی بە سەرکەوتوویی یەکەم مانگی دەستکردی تاقیکاری شی جیان-١٩ی کە دەتوانرێت دووبارە بەکاربهێندرێتەوە و بگەڕێتەوە، دوای دوو هەفتە لە خولگە سووڕانەوە.

ئاژانسەکە پشتڕاستی کردەوە کە شی جیان-١٩ ئامانجەکانی خۆی لە لایەنە جیاوازەکانی تەکنۆلۆژیادا بەدیهێناوە، لەوانە دووبارە بەکارهێنانەوە، ڕێژەی باری سوودبەخش و دووبارە چوونە ژوورەوە.

بەپێی تەلەفزیۆنی دەوڵەتی چین، ئەم مانگە دەستکردە وەک سەکۆیەکی کارامە بۆ لێکۆڵینەوە لە مایکرۆ کێشکردن و زانستەکانی ژیانی بۆشایی ئاسمان کاری کردووە.

ئیدارەی بۆشایی ئاسمانی چین ڕایگەیاندووە، سەرجەم ئەو بارانەی کە دەگەڕێندرێنەوە لە بوارەکانی وەک چاندنی ڕووەک و وردە زیندەوەران، کۆنترۆڵکردنی سەربەخۆ و پشتڕاست کردنەوەی تەکنۆلۆژیا نوێیەکان، تاقیکردنەوەکانی زانستی بۆشایی ئاسمان، هەروەها چاودێری کۆمەڵایەتی و داهێنانی کولتووری بە باشی وەرگیراونەوە.

مانگی دەستکردی شی جیان-19 بەشێکە لە زنجیرەیەک کە لەلایەن ئەکادیمیای پێنجەمی بەشی زانست و تەکنۆلۆژیای فڕۆکەوانی بۆ دۆزینەوە و تاقیکردنەوە زانستییەکان درووستکراوە.

ئەم مانگە دەستکردە لە ٢٧ی ئەیلولی ٢٠٢٤ لە سەنتەری هەڵدانی مانگە دەستکردەکانی جیوکوان بە موشەکێکی درێژی ئازاری دوو ڕوویی ڕەوانەی زەوی کراوە و ئێستا گەڕاوەتەوە سەر زەوی، بەڵام دەسەڵاتدارانی چین ووردەکاری گەڕانەوەی ئاشکرا نەکردووە.

گەڕانی زانستی

تەلەفزیۆنی چین ڕایگەیاند کە فڕۆکەی شی جیان ١٩ دەرفەتی پشتڕاست کردنەوەی تاقیکردنەوەی فڕین لەناو خولگەدا بۆ پێکهاتە و کەرەستەی بەرهەم هێنراو لە ناوخۆدا دابین دەکات و ئەو تاقیکردنەوانەش کە لە گەشتەکەدا ئەنجام دراون تایبەتمەندییە تەکنیکییەکانی نەوەی نوێی پلاتفۆرمی تاقیکردنەوەی بۆشایی ئاسمانی کارایی بەرز و دووبارە بەکارهێنەرەوەیان پشتڕاستکردەوە.

مانگە دەستکردە تاقیکارییەکە کۆمەڵێک باری سوودبەخشی بەرفراوانی هەڵگرتبوو، لەوانە تاقیکردنەوەکانی پەیوەست بە بەخێوکردنی ڕووەک و میکرۆب، پشتڕاستکردنەوەی تەکنۆلۆژیا و زانستی بۆشایی ئاسمان. تۆوەکانی پارێزگاکانی هاینان و ئەنهوی ڕەوانەی بۆشایی ئاسمان کران و بەر ئەو بارودۆخانە کەوتن کە بۆ هاندانی گۆڕانکاری داڕێژراون.

پێشتر ئەو زانیاری و مادانەی کە لەلایەن مانگە دەستکردەکانەوە کۆکرابوونەوە لە کەپسوولی گەڕانەوەی یەکجار بەکارهێناندا دەهێندرانەوە سەر زەوی دوای تەواوکردنی ئەرکێک کە بە شێوەیەکی گشتی لە مانگێک زیاتر نەدەخایاند.

ئەم مانگە دەستکردە بارهەڵگری پێنج ووڵاتی هەڵگرتبوو، لەوانە تایلەند و پاکستان، ئەمەش لە چوارچێوەی هەوڵەکانی چین بۆ بەرەوپێشبردنی هاوکارییە نێودەوڵەتییەکانی بۆشایی ئاسمان.

ئامانجی چین لەم ئەرکە درووستکردنی جۆرە ڕووەکییە نوێیەکانە کە یارمەتی گەشەپێدانی پیشەسازی تۆوی چین و دڵنیابوون لە پشتبەستن بەخۆی زانستی و تەکنۆلۆژی و کۆنترۆڵکردنی سەربەخۆ بەسەر سەرچاوە تۆوەکانی ووڵاتەکەدا.

جگە لەوەش توێژەرانی چینی پلانیان هەیە لە مانگی دەستکردی شی جیان-19 بۆ تاقیکردنەوەی پێکهاتە و کەرەستە پەرەپێدراوەکانی ناوخۆ بەکاربهێنن، ئەمەش زیاتر تواناکانی چین لە بواری تەکنۆلۆژیا و داهێنانی بۆشایی ئاسمان بەهێزتر دەکات.

مانگی دەستکردی دووبارە بەکارهێنەرەوە

مانگە دەستکردە وەرگیراوەکان پێویستیان بە دیزاینێکی پێشکەوتووتر هەیە لە بواری پاڵنەر و پاراستنی گەرمی و سیستەمی گەشتیاریدا.

ئەم کارەساتە دەستکەوتێکی گرنگە بۆ بەرنامەی بۆشایی ئاسمانی چین، چونکە مانگە دەستکردە دووبارە بەکارهێندراوەکان تێچوونەکان کەمدەکەنەوە و تاقیکردنەوەی خێراتری تەکنۆلۆژیاکان ئاسان دەکەن و توێژینەوەکان دەگۆڕن بۆ بەکارهێنانی پراکتیکی.

ئۆتۆمبێلی بۆشایی ئاسمانی کە دەتوانرێت دووبارە بەکاربهێنرێتەوە کە زۆر متمانەپێکراو و سەلامەتن، نوێنەرایەتی ڕێڕەوی گرنگی داهاتوو دەکەن لە گەڕان بەدوای بۆشایی ئاسماندا. هەردوو حکومەتی چین و کۆمپانیا تایبەتە جیاوازەکان چالاکانە بەدوای تەکنۆلۆژیای موشەکی دووبارە بەکارهێنراودا دەگەڕێن و پەرەی پێدەدەن.

لە ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ کەشتییەکی ئاسمانی تاقیکاری کە دەتوانرێت دووبارە بەکاربهێندرێتەوە لە سەنتەری هەڵدانی مانگە دەستکردەکانی جیۆکوانەوە بە مووشەکێکی درێژی ئازاری ٢F هەڵدرا.

ئەمە سێیەم ئەرکی لەو جۆرەی چین بوو. یەکەم ئەرکی ووڵاتەکە بۆ هەڵدانی کەشتییە ئاسمانییە دووبارە بەکارهێنراوەکان لە مانگی ئەیلوولی ٢٠٢٠ ئەنجامدرا و دووەم هەڵدانی کەشتییە ئاسمانییەکان دوو ساڵ دواتر لە مانگی ئابی ٢٠٢٢ ئەنجامدرا.

بێگومان ژمارەی پێوانەیی چین لە مانگە دەستکردە وەرگیراوەکاندا دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ١٩٧٥ لەگەڵ مانگی دەستکردی جیان بینگ-١. لە ساڵی ١٩٧٥ چین یەکەم مانگی دەستکردی خۆی کە دەتوانرێت وەربگیرێتەوە، مانگی دەستکردی سیخوڕی سەربازی هەڵدا و دوای سێ ڕۆژ گەڕایەوە سەر زەوی، هەرچەندە بە سەدان کیلۆمەتر لە شوێنی مەبەستی خۆیەوە نیشتەوە.

وەک سێیەم ووڵات لە دوای ئەمریکا و یەکێتی سۆڤیەت کە کەشتییەکی ئاسمانی وەرگرتەوە، چین دەیان ئەرکی مانگی دەستکردی تەواو کردووە و تەکنۆلۆژیای مانگی دەستکردی خۆی بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزکردووەتەوە.

ئەم ووڵاتە بە پشت بەستن بەم سەرکەوتنە ئەرکی بۆشایی ئاسمانی بە مرۆڤیش ئەنجامداوە و تەنانەت توانیویەتی نمونەی خاکی مانگ کۆبکاتەوە و بیهێنێتە سەر زەوی.