عومان پێشەنگایەتی هەوڵەکانی نێوەندگیری دەکات... لوبنان لە نێوان دانوستان و لێواری شەڕدا گیرا لەکاتێکدا کە ناوچەکە لەژێر گوشاری ڕووبەڕووبوونەوەی سەربا

لەکاتێکدا کە ناوچەکە لەژێر گوشاری ڕووبەڕووبوونەوەی سەربازی و ئەگەری ئاگردانی ناوچەییدا خەریکە دەخنکێت، سوڵتانییەتی عومان جارێکی دیکە وەک دەرچەیەکی دیپلۆماسی سەلامەت دەرکەوتووە و سوود لە ڕێبازە هێمنەکەی و پەیوەندییە هاوسەنگەکانی لەگەڵ لایەنە جیاجیاکان وەردەگرێت. هەر لەو چوارچێوەیەدا بوو کە جۆزێف عەون سەرۆک کۆمار سەردانی شاری مەسقەتی کرد و لەگەڵ سوڵتان حەیسەم بن تاریق کۆبووەوە، لەوێدا پێویستی بە چڕکردنەوەی هەوڵەکانی بۆ پێشگرتن لە شەڕێکی بەرفراوان کە ئیسرائیل هەڕەشەی دەستپێکردنی دەکات لە دژی لوبنان لە پێشینەی کارەکانیدا.

بنبەستێک لە هەوڵەکانی میسر و فەرەنسا

دەستپێشخەریی عومان دوای پاشەکشەیەکی ئاشکرا دێت لە دەستپێشخەرییەکانی دیکەدا. پێدەچێت دەستپێشخەری میسری لە سووڕێکی خراپدا گیربووبێت، نەیتوانیوە پشتیوانی پێویست لە واشنتۆن یان تەلئەبیب کۆبکاتەوە. سەبارەت بە نێردەی فەرەنسا، ژان ئیڤ لۆدریان، ئەو بە دانپێدانانێکی بێدەنگەوە دەرکەوت کە ئەرکەکەی نەیتوانیوە هیچ گۆڕانکارییەک لە هەڵوێستەکانی ئەمریکا و ئیسرائیلدا جێبەجێ بکات. لەوەش خراپتر ئەوەیە کە ئیسرائیلییەکان پێیان وایە پاریس بە پێچەوانەی بەرژەوەندییەکانیانەوە مامەڵە دەکات و هەر لێدوانێکی گشتی لەلایەن پاریسەوە دەربچێت تەنها لێو قسەکردنە. جگە لەوەش، دەستنیشانکردنی باڵیۆز سیمۆن کەرەم بۆ سەرکردایەتیکردنی شاندی لوبنان بۆ "میکانیزم"، سەرەڕای هەڵوێستی توندڕەوی بەرامبەر بە حزبوڵڵا، هیچ گۆڕانکارییەکی لە تۆنی ئیسرائیلدا نەهێنایە ئاراوە. ئەم تێڕوانینە بە لێدوانی میشێل عیسا، باڵیۆزی ئەمریکا لە لوبنان بەهێزتر بوو، کە دوای دیدار لەگەڵ نەبیح بێری، سەرۆکی پەرلەمانی لوبنان وتی کە "ئیسرائیل جیاوازی دەکات لە نێوان دانوستان لەگەڵ دەوڵەتی لوبنان و شەڕەکەی دژی حیزبوڵڵا"، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە ڕوودەدات بە "هەوڵدانێک بۆ گەیشتن بە چارەسەر". ئەم لێدوانە بەو مانایە لێکدرایەوە کە ڕەنگە هێرشە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل لە پێگەکانی حزبوڵڵادا قەتیس بمێننەوە بەبێ ئەوەی دامەزراوە دەوڵەتییەکان بکەنە ئامانج، ئەمەش ڕێبازێکە کە پاساوێکی ئەمریکی بۆ پەرەسەندنەکە پێکدەهێنێت.

دوو ڕێڕەوی دانوستاندن... بەبێ ئاساییکردنەوەی ڕاستەوخۆ

بەپێی سەرچاوە دیپلۆماسییەکان، لوبنان بەرەو گرتنەبەری دوو ڕێڕەوی دانوستانی هاوتەریب لەگەڵ ئیسرائیل لە قۆناغی داهاتوودا هەنگاو دەنێت:

1. ڕێڕەوێکی تەکنیکی-ئەمنی
ئەم تراکە تیشک دەخاتە سەر ڕێکخستنەکانی ئاگربەست و ئەفسەرانی سوپا لەخۆدەگرێت بۆ بەهێزکردنی پێگەی ئەمنی لە کاتی گفتوگۆکاندا.

2. ڕێڕەوێکی سیاسی ڕانەگەیەندراو

ئەم تراکە باس لەو پرسانە دەکات کە دەتوانرێت چارەسەر بکرێن بەبێ ئەوەی بگاتە ئاساییکردنەوەی ڕاستەوخۆ، وەک دیاریکردنی سنوورە وشکانییەکان و وەبەرهێنان لە گاز و نەوتدا. سەرچاوەکان ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەم تراکە شاهیدی "ئاساییکردنەوەی نافەرمی" دەبێت، واتە هەنگاوی پراکتیکی بەبێ ڕێککەوتنێکی سیاسی ڕاگەیەندراو.

لە نێوان بنبەستی ڕێبازە نەریتییەکان و گەڕانەوەی عومان بۆ پێشەنگی نێوەندگیری، لوبنان لە گۆڕەپانێکی گرینگدا دەمێنێتەوە، لە کاتێکدا پێویستی بە پەنجەرەیەکی دیپلۆماسی گەشە دەکات کە بتوانێت ڕێگری بکات لە خلیسکان بۆ ناو شەڕێک کە کەس نایەوێت و وڵاتێک کە لە ئێستاوە لە ژێر قورسایی قەیرانەکانیدا دەلەرزێت، توانای ئەوەی نییە.