Siyaseta bazirganiyê ya Trump: 10% baca îthalatê dest pê dike

PeyamaKurd – Karbidestên gumrikê yên Amerîkî îro Şemiyê dest bi sepandina baceke 10% li ser hemî kelûpelên bi dehan welatan kirin, û li gorî medyaya gelek welatên Rojavayî, Serokê Amerîkayê Donald Trump, dest bi jinûvekirina berfireh ya di siyaseta bazirganiya cîhanî de kir.

Tarîfa "bingehîn" di 12:01ê nîvro de ket meriyetê û li ser tiştên ku di nav bender, balafirgeh, û depoyên girêdayî Dewletên Yekbûyî re derbas dibin, dê bê sepandin. 

Li gorî bultena Parastina Gumrik û Sînor (CBP), ji bo sewqiyatên ku beriya mihlet hatine barkirin û heya 27ê Gulanê bigihîjin, 51 roj dema keremê tê sepandin.

Dê bacên giran ên di navbera ji %11 heya 50% de li ser îthalata ji 57 hevkarên bazirganiyê yên mezin, tevî Çînê, Yekîtiya Ewropî, Hindistan û Viyetnamê werin sepandin.

Kelly Ann Shaw, parêzerê bazirganiyê li Hogan Lovells û şêwirmendê berê yê Qesra Spî, di dema bûyereke Enstîtuya Brookings de destnîşan kir, “Ev yek çalakiya bazirganiyê ya herî mezin a jiyana me ye û amaje pê kir:

 “Ew guheztineke erdhejî ye ku meriv çawa dikare bi her welatekî li ser rûyê erdê bazirganiyê bike.”

Berhevokên Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê daketineke dîrokî ya du-rojî tomar kirin, 5 trîlyon dolar ji S&P 500 heta girtina roja Îniyê jêbirin. Berhem daketin, û veberhêner ber bi hebûnên ewledar ên mîna bondoyên xezîneyê ve çûn.

Baca destpêkê ya 10% welatên wekî Awistralya, Îngilistan, Kolombiya, Arjantîn, Misir û Erebistana Siûdî li xwe vedigire. 

Plana berfireh, ku ji hêla birêveberiya Trump ve wekî “terefên berevajî” tê binavkirin, welatên ku Washington pratîkên bazirganî yên nehevseng dihesibînin dike hedef.

Berhemên Çînî dê bi 54% baca berhevkirî re rû bi rû bimînin, dema ku îthalata ji Yekîtiya Ewropî dê ji sedî 20 were xerckirin. Di vê navberê de, Viyetnam, ku carekê cîhgira sereke ya hilberîna Çînê ye di zincîreyên peydakirina Dewletên Yekbûyî de bû, dê bi 46% bac were xistin. 

Kanada û Meksîka ji vê dorpêçê bêpar dimînin, lê di bin Peymana DY-Meksîko-Kanada (USMCA) de, ku di serî de bi tedbîrên kontrolkirina fentantîl û bi pîvanên ked û eslê xwe ve girêdayî ne, bi 25% bacên hin tiştan re rû bi rû dimînin.

Birêvebir di heman demê de zêdetirî 1,000 kategoriyên hilberan bi nirxê 645 mîlyar dolarî di sala 2024an de ji tarîfên nû derdixin ku di nav wan de nefta xav, sotemeniyên rafînerî, derman, ûanyumê, tîtanyûm, dar û sifir hene. 

Lêbelê, çend ji van sektoran ji bo tevlibûna mihtemel di bin bendên ewlehiya neteweyî de di bin çavdêriyê de ne.

Ev nivîs 45 car hatiye xwendin.